هدف از رژیم تحریم غرب علیه روسیه، تضعیف توان نظامی این کشور، ایجاد اختلاف میان رهبران روسیه و بی‌رمق کردن اقتصاد کشوری است که از نگاه غرب می تواند تهدیدی فوری برای امنیت و ثبات اروپا باشد. با این وجود، نشانه ای از اینکه تاکنون تحریم‌ها، اراده روس‌ها برای تداوم و پیروزی در جنگ را سست کرده باشد، دیده نمی‌شود.

به گزارش مردم سالاری آنلاین،روز پنجشنبه در جریان سفر هیئتی از اروپا به کی‌یف، اورزولا فون در لاین رئیس کمیسیون اروپا در دیداری با رئیس جمهور اوکراین در حالی که خواستار فشار مالی بیشتر اتحادیه اروپا بر روسیه شد، خبر از اعمال تحریم های جدید این اتحادیه علیه روسیه داد. فون در لاین در این‌باره گفت: «روسیه بهای سنگینی می‌پردازد. در ۲۴ فوریه ۲۰۲۳، در یک سالگی حمله روسیه به اوکراین، قصد داریم دهمین بسته تحریم‌ها علیه مسکو را وضع کنیم. ما ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهوری روسیه را مجبور می‌کنیم تا بهای این جنگ بی‌رحمانه را پرداخت کند».
او جزئیاتی را درخصوص این بسته تحریمی و اینکه شامل چه مواردی خواهد بود، ارائه نداد اما گفته می‌شود که احتمال دارد تحریم های جدید شامل صادرات الماس از روسیه و همچنین محصولاتی شود که به طور بالقوه می‌توانند توسط ارتش روسیه مورد استفاده قرار گیرد.
فون در لاین همچنین گفت که تیم او در تلاش است تا راه‌های قانونی طراحی کند تا اتحادیه اروپا بتواند دارایی‌های متعلق به روسیه که در ۹ بسته تحریمی قبل مسدود شده‌اند، از جمله میلیاردها ذخایر خارجی بانک مرکزی روسیه در اروپا را مصادره و این دارایی که کمیسیون اروپا مبلغ آن را حداقل ۶۰۰ میلیارد یورو برآورد کرده است را صرف بازسازی اوکراین کند. فون در لاین در این سفر همچنین خبر از کمک ۱۵۰ میلیون یورویی اروپا برای خرید تجهیزات انرژی حیاتی برای اوکراین، ارسال ۲۴۰۰ ژنراتور برق و همچنین کمک هزینه ۱۰ میلیون یورویی برای حمایت از کودکان جنگ زده اوکراینی داد. گفتنی است اتحادیه اروپا تاکنون ۶۰ میلیارد یورو به اوکراین کمک کرده است که شامل نزدیک به ۱۲ میلیارد یورو کمک نظامی، ۳۸ میلیارد یورو برای کمک های بشردوستانه و ۱۰ میلیارد یورو برای کشورهای عضو برای حل مشکلات ناشی از سیل پناهجویان اوکراینی است.
تحریم های قبلی اتحادیه اروپا علیه روسیه
اتحادیه اروپا پیش از این نیز در قالب ۹ بسته تحریمی، محدودیت‌های بی‌سابقه‌ای را علیه روسیه در پاسخ به حمله این کشور به اوکراین در فوریه ۲۰۲۲ اعمال کرده است. تحریم ها شامل تحریم های فردی، تحریم های اقتصادی و اقدامات ویزا است. هدف از تحریم‌های اقتصادی تحمیل پیامدهای شدید بر اقدامات روسیه و خنثی کردن مؤثر توانایی روسیه برای ادامه تجاوز عنوان شده است. تحریم‌های فردی نیز افرادی را هدف می‌گیرد که مسئول حمایت، تامین مالی یا اجرای اقداماتی هستند که تمامیت ارضی، حاکمیت و استقلال اوکراین را تضعیف می‌کنند یا از این اقدامات منتفع می‌شوند. تحریم‌های اتحادیه اروپا صریحاً عرضه مواد غذایی و کود را مستثنی می‌کند. هیچ تحریمی بر صادرات مواد غذایی روسیه به بازارهای جهانی وجود ندارد. به همین دلیل رهبران اتحادیه اروپا در شورای اروپا در ۲۳ تا ۲۴ ژوئن ۲۰۲۲ تاکید کردند که روسیه تنها مسئول بحران جهانی غذا است و تحریم های اتحادیه اروپا مواد غذایی و محصولات کشاورزی را هدف قرار نمی دهد.
اتحادیه اروپا در تحریم‌های خود استثناهایی هم قائل شده است. برای مثال، اگرچه حریم هوایی اروپا برای هواپیماهای روسیه باز نیست، کشورهای عضو اتحادیه اروپا می‌توانند برای اهداف بشردوستانه، اجازه پرواز از حریم هوایی خود توسط هواپیماهای روسی را صادر کنند. کشورهای عضو اتحادیه اروپا همچنین مجاز به اعطای دسترسی کشتی‌های با پرچم روسیه به بنادر اتحادیه اروپا و همچنین اجازه ورود شرکت‌های حمل‌ونقل جاده‌ای روسی به اتحادیه اروپا برای واردات یا حمل محصولات کشاورزی از جمله کود و گندم هستند که مشمول محدودیت نیستند.
چه افرادی تحریم شده اند؟
در مجموع، با در نظر گرفتن تحریم‌های فردی قبلی اعمال شده پس از الحاق کریمه در سال ۲۰۱۴، اتحادیه اروپا ۱۳۸۶ فرد و ۱۷۱ نهاد روسی را تحریم کرده است. که مهمترین این افراد عبارتند از : ولادیمیر پوتین، سرگئی لاوروف وزیر امور خارجه روسیه، ویکتور یانوکوویچ رئیس جمهور سابق اوکراین، اعضای دومای دولتی روسیه ، اعضای شورای امنیت ملی، وزرا، فرمانداران و سیاستمداران محلی مانند شهردار مسکو، مقامات عالی رتبه و پرسنل نظامی، تاجران برجسته، بانک ها و موسسات مالی، شرکت هایی در بخش های نظامی و دفاعی، شرکت های هوانوردی، کشتی سازی و ماشین سازی، نیروهای مسلح و گروه های شبه نظامی، احزاب سیاسی، هولدینگ های رسانه ای و شرکت هایی که تبلیغات طرفدار کرملین و ضد اوکراین را منتشر می کنند.
آیا تحریم ها موثر خواهند بود؟
هدف از رژیم تحریم غرب علیه روسیه، تضعیف توان نظامی این کشور، ایجاد اختلاف میان رهبران روسیه و بی‌رمق کردن اقتصاد کشوری است که از نگاه غرب می تواند تهدیدی فوری برای امنیت و ثبات اروپا باشد. با این وجود، نشانه ای از اینکه تاکنون تحریم‌ها، اراده روس‌ها برای تداوم و پیروزی در جنگ را سست کرده باشد، دیده نمی‌شود. امید بستن غرب به اثرگذاری تحریم‌های علیه روسیه ممکن است همان اشتباهی باشد که روسیه درباره اوکراین مرتکب شد؛ یعنی ناچیز پنداشتن نیروی ناسیونالیسم و مقاومت در برابر زورگویی خارجی. بر اساس نظرسنجی مرکز لوادا در دسامبر ۲۰۲۲، نزدیک به ۷۵ درصد از سوال شوندگان روسی از جنگ حمایت کرده‌اند. کرملین در متقاعد کردن شمار قابل توجهی از مردم روسیه به اینکه گسترش ناتو و زیاده‌های خواهی غرب و عروسک‌های خیمه شب بازی آنها در اوکراین عامل آغاز جنگ بوده‌اند، موفق عمل کرده است. این دیدگاه که غرب قصد نابودی سبک زندگی و استقلال عمل روسیه را دارد، بطور گسترده‌ای در میان نخبگان روسی پذیرفته شده است. حتی اگر واقعاً اینطور نباشد، سابقه تاریخی منازعات روسیه و غرب و بدبینی ریشه‌دار تاریخی، از این احساس پشتیبانی می‌کند؛ احساسی که به نوبه خود مقوم ناسیونالیسم روسی به منزله نیرویی برای ادامه نبرد اوکراین تا پیروزی است. با این حال، معلوم نیست که تا کجا پوتین و یاران او خواهند توانست با تکیه بر ناسیونالیسم روسی و غرب هراسی، حمایت شمار قابل توجهی از مردم روسیه را به ادامه جنگ جلب کنند اما تحریم های غرب علیه روسیه می تواند از این منظر، کمکی برای مقامات مسکو باشد تا همچنان غرب را مقصر خرابی‌ها و شکست دیپلماسی معرفی کنند؛ تلاشی که البته ریزش تدریجی بخشی از حامیان سابق جنگ در میان نخبگان و مردم عادی که از ادامه فشارهای اقتصادی و انزوای سیاسی آسیب دیده‌اند، هزینه اجتناب ناپذیر آن است.