با عقب نشینی پوتین در اوکراین، روسیه قزاقستان را نیز از دست می دهد.

به گزارش مردم سالاری آنلاین،جنگ اوکراین مجموعه ای از رقابت های جدید را در نظام بین الملل پدید آورده است به طوری که پیامدهای آن متوجه متحدان نزدیک پوتین از جمله قزاقستان شده است و حتی چین را وارد این رقابت کرده است. اندیشکده شورای آتلانتیک در تحلیلی به بررسی این موضوع پرداخته است که در ادامه مشروح آن را می خوانید:
برنامه‌های گفتگوی سیاسی روسیه که با دقت طراحی شده‌اند، به خاطر توهین‌های ضد اوکراینی‌شان بدنام هستند، اما در اواخر نوامبر هدف قزاقستان بود. یک کارشناس در همین راستا گفت: ما باید به این واقعیت توجه کنیم که مشکل بعدی قزاقستان است، زیرا همان فرآیندهای نازی ها می تواند در آنجا شروع شود که در اوکراین وجود دارد. مقامات روسی متعاقباً این تهدید پنهان را مورد انتقاد قرار دادند، اما بسیاری از ناظران خاطرنشان کردند که در دنیای به شدت تحت کنترل تبلیغات کرملین، بعید است که چنین اظهارات حساسی بدون تأیید قبلی بیان شده باشد.
این حادثه نگرانی فزاینده در کرملین را نشان می دهد زیرا تهاجم به اوکراین همچنان موقعیت روسیه را در سایر نقاط امپراتوری شوروی سابق تضعیف می کند. برجسته‌ترین تغییر از زمان آغاز تهاجم، در روابط با قزاقستان بوده است که تمایل خود را برای فاصله گرفتن از مسکو منزوی فزاینده و دنبال کردن یک سیاست خارجی چندجانبه قاطعانه با روابط نزدیکتر با چین، ترکیه و غرب نشان داده است.
قزاقستان به طور سنتی یکی از نزدیک ترین متحدان روسیه بوده است. به دلیل ترکیبی از عواملی مانند تاریخ مشترک، همکاری امنیتی، یکپارچگی اقتصادی و یکی از طولانی ترین مرزهای مشترک جهان، احتمال کمی برای فروپاشی کامل روابط دوجانبه وجود دارد. با این وجود، قزاقستان در رابطه با جنگ کنونی موضعی اصولی اتخاذ کرده و تاکید کرده است که حمله روسیه به اوکراین را تایید نمی کند.
قاسم جومارت توکایف، رئیس جمهور قزاقستان، موضع خود را به ویژه در جریان مجمع سالانه اقتصادی بین المللی سن پترزبورگ در ژوئن به وضوح بیان کرد. توکایف که در کنار ولادیمیر پوتین، رئیس جمهور روسیه روی صحنه نشسته بود، اعلام کرد که قزاقستان هیچ قصدی برای به رسمیت شناختن استقلال به اصطلاح جمهوری‌های خلق لوهانسک و دونتسک در شرق اوکراین ندارد. این اقدام به طور گسترده به عنوان یک مخالفت بسیار عمدی و بسیار علنی به پوتین و حمله روسیه به اوکراین تلقی شد.
اظهارات توکایف در سن پترزبورگ پس از یک سری اقدامات بیانگر تصمیم قزاقستان برای کناره گیری از روسیه بود. از زمان آغاز تهاجم در ماه فوریه، قزاقستان به جای حمایت از روسیه، طی تعدادی از رای‌گیری‌های کلیدی سازمان ملل درباره جنگ، ترجیح داده تا از رأی دادن به نفع روسیه خودداری کند. دولت قزاقستان همچنین در زمانی که پوتین امیدوار بود از نفت و گاز خود برای تحت فشار قرار دادن رهبران اروپایی برای کنار گذاشتن حمایت خود از اوکراین استفاده کند، متعهد شده است که همکاری انرژی با اروپا را تقویت کند.
در اقدامی بسیار نمادین، قزاقستان جشن سالانه روز پیروزی این کشور را در ماه می لغو کرد. این اقدام خشم بسیاری را در مسکو برانگیخت، جایی که احترام رسمی به نقش شوروی در جنگ جهانی دوم به عنوان نشانه ای از وفاداری سیاسی مستمر به روسیه تلقی می شود.
با افزایش تهاجم به اوکراین، لفاظی های انتقادی مقامات قزاقستان نیز افزایش یافته است. هنگامی که صدها هزار روس در ماه سپتامبر به منظور اجتناب از بسیج در ارتش روسیه به قزاقستان گریختند، توکایف قول داد که کمک های بشردوستانه ارائه دهد. او در یک موضع گیری تند گفت که اکثر مردان فراری مجبور به ترک روسیه به دلیل «وضعیت ناامیدکننده» در کشور شده‌اند، قبل از اینکه تلاش‌های پوتین برای الحاق چهار استان نیمه‌اشغال شده اوکراین را محکوم کند.
با کاهش نفوذ روسیه، قزاقستان با سیاست خارجی قاطع‌تر خود پیش می‌رود. در هفته‌های اخیر، رهبران چین و آلمان هر دو از این کشور آسیای مرکزی بازدید کردند. توکایف در 11 نوامبر در اجلاس سران سازمان کشورهای ترک در همسایه ازبکستان شرکت کرد و در آنجا بار دیگر بر اهمیت رعایت دقیق منشور سازمان ملل تاکید کرد. در یک ضربه بیشتر به مسکو، قزاقستان در حال حاضر توسعه مسیر حمل و نقل بین المللی ترانس خزر را آغاز کرده است که روسیه را دور می زند و از طریق چین، قزاقستان، دریای خزر، آذربایجان، گرجستان، و از طریق ترکیه به اروپا سفر می کند. در یک اقدام ضدروسی دیگر قزاقستان در حال حاضر توسعه مسیر حمل و نقل بین المللی ترانس خزر را آغاز کرده است که روسیه را دور می زند و از طریق چین، قزاقستان، دریای خزر، آذربایجان، گرجستان، و از طریق ترکیه به اروپا می رسد.
روسیه احتمالاً بیشتر عقب خواهد ماند زیرا سایر کشورها از تهاجم سریع پوتین به اوکراین برای به دست آوردن نفوذ در آسیای مرکزی استفاده می کنند. قزاقستان اکنون به طور فعال روابط خود را با دو رقیب اصلی روسیه در اوراسیا یعنی چین و ترکیه تقویت می کند. توکایف در سفر ماه مه به آنکارا، توافقنامه ای را در مورد تعمیق همکاری در بخش امنیتی و توسعه مشترک هواپیماهای بدون سرنشین نظامی امضا کرد. چین احتمالاً به عنوان بزرگترین برنده از تغییر موازنه ژئوپلیتیکی قدرت در آسیای مرکزی ظاهر خواهد شد و پکن به طور قابل درک مایل است بر حمایت خود از قزاقستان تأکید کند. شی جین پینگ، رئیس‌جمهور چین در سفر ماه سپتامبر به پایتخت قزاقستان از «حمایت قوی چین از قزاقستان در حفاظت از استقلال، حاکمیت و تمامیت ارضی» سخن گفت.
با نگاهی به آینده، قزاقستان با راهبرد چالش برانگیز خرس روسی و اژدهای چینی روبروست. به نظر می رسد روسیه به عنوان یک قدرت مهم در آسیای مرکزی و یک شریک کلیدی برای قزاقستان باقی بماند، اما مسکو اکنون می تواند مانند گذشته بر منطقه تسلط یابد. تهاجم پوتین به اوکراین منجر به تغییرات تاریخی در آسیای مرکزی شده و باعث فشار قزاقستان برای دنبال کردن یک سیاست خارجی مستقل تر شده است.
در حال حاضر، بحثی وجود ندارد که قزاقستان رویکردی خصمانه در قبال روسیه اتخاذ کند یا اینکه منحصراً در کنار رقبای مسکو قرار گیرد. چنین اقداماتی می‌تواند پیامدهای فاجعه‌باری برای امنیت و استقلال کشور داشته باشد. با این حال، به طور فزاینده ای واضح است که در نتیجه تهاجم شکست خورده پوتین به اوکراین، نفوذ روسیه در قزاقستان و منطقه آسیای مرکزی گسترده تر در حال کاهش است و به سطوحی کاهش یافته است که بیش از یک قرن شاهد آن نبوده است.
منبع:خبرآنلاین