روز گذشته بانک مرکزی از جزئیات اوراق گواهی ارزی رونمایی کرد. اما انتشار این اوراق چه اثری بر منابع ارزی کشور دارد و انتشار آن اقدام مثبتی است یا منفی؟

به گزارش مردم سالاری آنلاین،بانک مرکزی در روز گذشته از اوراق گواهی ارزی رونمایی کرد. این اوراق، همان ابزاری بودند که علی صالح آبادی، رئیس کل بانک مرکزی، اخیرا وعده انتشار آن را داده بود.
اوراق گواهی ارزی، در شرایطی رونمایی شده‌اند که از خرداد ماه امسال، زمزمه‌هایی مبنی بر انتشار آنها وجود داشت.با این وجود تلاطم‌های اخیر بازار ارز باعث شده که انتشار این اوراق توسط بانک مرکزی عملیاتی شود. اما سازوکار این اوراق چگونه است؟
اوراق گواهی ارزی به چه کسانی تعلق می‌گیرد؟
مطابق اطلاعیه بانک مرکزی، اوراق گواهی ارزی فقط به اشخاص حقیقی بالای 18 سال فروخته می‌شود.
واجدان شرایط می‌توانند از روز شنبه 28 آبان ماه، با مراجعه به شعب ارزی بانک ملی ایران، این اوراق را خریداری کنند.
حداقل میزان خرید این اوراق توسط هر فرد حقیقی معادل 1000 دلار و حداکثر آن 4000 دلار است. البته خریداران این اوراق در زمان انتشار، معادل ریالی مبلغ ذکر شده را پرداخت می‌کنند.
همچنین به علت محدودیت عرضه اسکناس کمتر از 100 دلار، ارزش هر ورق معادل ریالی 100 دلار است.
سررسید سه ماهه اوراق
تاریخ انتشار اوراق گواهی ارزی بانک مرکزی 25 آبان است و سررسیدی سه ماهه دارد. یعنی خریداران اوراق می‌توانند در 25 بهمن ماه امسال نسبت به تسویه این اوراق اقدام کنند.
لازم به ذکر است که این اوراق قابلیت معامله در بازار ثانویه را ندارند اما قابل بازخرید قبل از سررسید توسط بانک ملی هستند
مبنای محاسبه معادل ریالی این اوراق در زمان انتشار یا تسویه، قیمت پایانی روز قبل دلار توافقی است که از سایت بازار متشکل معاملات ارز ایران قابل مشاهده است.
تسویه اوراق به صورت ریالی و دلاری
تسویه اوراق گواهی ارزی به دو صورت انجام می‌شود. خریدار اوراق می‌تواند اوراق خود را با دریافت دلار تسویه کند یا معادل ریالی آن را دریافت کند.
البته متقاضیان دریافت اسکناس دلار برای تسویه اوراق، باید حق الوکاله‌ای معادل هفت درصد معادل ریالی اوراق را به بانک ملی پرداخت کنند.
تسویه دلاری تنها در زمان سررسید
با وجود اینکه اوراق گواهی ارزی قابلیت تسویه دلاری را در زمان سررسید دارند اما به نظر می‌رسد که این گزینه تنها برای بر طرف کردن شبهات شرعی این اوراق در نظر گرفته شده است.
چرا که شرایطی که بانک مرکزی برای این اوراق در نظر گرفته، نشان می‌دهد که این بانک تمایل چندانی به تسویه اوراق با پرداخت اسکناس دلار ندارد.
از اطلاعیه بانک مرکزی، چنین برداشت می‌شود که بازخرید اوراق گواهی ارزی قبل از سررسید، تنها به صورت تسویه ریالی امکان پذیر است.
از طرف دیگر، به نظر می‌رسد که بانک مرکزی امیدوار است با دریافت حق الوکاله‌ای هفت درصدی از تسویه دلاری، خریداران را به سوی تسویه ریالی سوق دهد.
با این حال افزایش انتظارات تورمی در اقتصاد ایران و تداوم آن، می‌تواند میل به تسویه ریالی اوراق را در بین خریداران کمرنگ کند و آسیب‌های جدی به منابع بانک مرکزی بزند.
خریداران مایل به تسویه ریالی هستند؟
با تداوم رشد انتظارات تورمی، تمایل خریداران اوراق به تسویه ریالی آن کاهش خواهد یافت. چرا که آنها ترجیح می‌دهند اوراق خود را تا زمان سررسید نگه دارند و در آن زمان هم با قبول پرداخت حق الوکاله هفت درصدی، اسکناس دلار تحویل بگیرند.
حال با فرض اینکه 500 هزار نفر و هر نفر 2000 دلار اوراق گواهی ارزی خریداری کنند، بانک مرکزی موظف است در 25 بهمن ماه به میزان یک میلیارد دلار ارز وارد بازار کند.
بانک مرکزی توان پرداخت بدهی‌هایش را دارد؟
از سوی دیگر، عرضه اوراق گواهی ارزی بانک مرکزی در شرایطی است که در هفته گذشته نیز بانک مرکزی اوراق گواهی سکه منتشر کرد. اوراقی که سررسید آن در اردیبهشت سال 1402 است.
به این ترتیب بانک مرکزی موظف است در فاصله چهار ماه، هر دوی این اوراق را تسویه کند.
مشخص نیست که آیا بانک مرکزی منابع کافی برای تامین این حجم از ارز را در اختیار دارد یا نه؛ اما به هر حال، این موضوع می‌تواند شوک بزرگی به منابع بانک مرکزی وارد کند.
منبع:تجارت نیوز