برخی‌ها پایین بودن قیمت گاز را از جمله عوامل مهم تأثیرگذار بر مصرف بی‌رویه گاز در بخش خانگی می‌دانند، اما در مقابل برخی کارشناسان دیگر نیز معتقدند افزایش قیمت گاز به صورت پلکانی هم تنها فشار اقتصادی به اقشار آسیب پذیر جامعه را بیشتر می‌کند و قادر نخواهد بود میزان مصرف را کاهش دهد.

به گزارش مردم سالاری آنلاین،ایران دارای جایگاه دوم تولید گاز و همچنین مقام سوم در حوزه مصرف در سطح جهانی را دارد، اما مساله‌ای که به نگرانی‌های بسیاری در بین دولتمردان و کارشناسان منجر شده اجرای طرح افزایش تعرفه پلکانی گاز است که البته مخالفان و موافقان بسیاری دارد که در این میان، برخی‌ها پایین بودن قیمت گاز را از جمله عوامل مهم تأثیرگذار بر مصرف بی‌رویه گاز در بخش خانگی می‌دانند، اما در مقابل برخی کارشناسان دیگر نیز معتقدند افزایش قیمت گاز به صورت پلکانی هم تنها فشار اقتصادی به اقشار آسیب پذیر جامعه را بیشتر می‌کند و قادر نخواهد بود میزان مصرف را کاهش دهد.
مرتضی بهروزی فرد، کارشناس انرژی در این باره گفت: ایران کشوری است که از منابع غنی نفت و گاز بهره‌مند است اما با وجود این منابع غنی بارها شاهد این بودیم که از مباحثی چون کمبود گاز، ضرورت افزایش قیمت و یا حتی واردات گاز سخن گفته شده است بدون آنکه بررسی کارشناسی در این زمینه صورت گیرد و یا از تجارب دولت‌های پیشین در خصوص افزایش انواع انرژی برای مصرف کنندگان استفاده شود. او درباره تاثیرگذار بودن افزایش پلکانی تعرفه گاز به دلیل کمبود گفت: مشکل کمبود گاز، مساله‌ای است که فقط اختصاص به فصل سرما ندارد بلکه اکثر نیروگاه‌ها و یا صنایع متکی به صنعت گاز برای فعالیت هستند و این اشتباهی است که به دلیل تک سوخت کردن اکثریت صنایع رخ داده است هر چند کمبود گاز در فصل سرما به دلیل مصرف بیشتر افزایش می‌یابد اما آنچه که بدیهی است این است که مشکل با افزایش قیمت گاز بهبود نخواهد یافت و این فرآیندی است که پیش از این نیز در دولت‌های قبل نیز محک خورده و نتیجه مثبتی به دنبال نداشته است. بهروزی‌فرد ادامه داد: افزایش قیمت گاز تنها ثمره‌ای که به دنبال خواهد داشت این است که فشار بیشتر به اقشار آسیب پذیر وارد خواهد شد، چراکه اگر بخواهیم به این گروه در راستای افزایش قیمت گاز وارد نشود، باید توصیه به مصرف نکردن گاز و تحمل سرما داشته باشیم تا مشمول گروهی شوند که افزایش قیمت گاز برای آنها لحاظ نمی‌شود. این کارشناس انرژی معتقد است: فرهنگ سازی در خصوص مصرف بهینه گاز، توصیه به استفاده از سوخت‌های دیگر به ویژه انرژی‌های نو، خروج از وابستگی به صنعت گاز در حوزه صنایع از جمله راهکارهایی محسوب می‌شود که می‌تواند چالش کمبود گاز را حل کند و زمینه استفاده مناسب از منابع غنی نفت و گاز در کشور را مهیا کند.
بهینه‌سازی مصرف سوخت راهکار صحیح
او در ادامه بیان کرد: اجرای درست طرح بهینه‌سازی مصرف سوخت در تمام عرصه‌ها مانند اجرای اصل ۱۹ مقررات ملی ساختمان و عایق بندی ساختمان‌ها، ساخت تجهیزات سرمایشی و گرمایشی با مصرف کم همچنین از جمله دیگر راهکارهایی به شمار می‌آید که وزارت صنایع و معادن به آن بی‌توجه هستند و تنها گزینه پیش‌رو را افزایش قیمت گاز معرفی می‌کنند در حالی که پیش از این تغییر لامپ‌های پرمصرف رشته‌ای به لامپ‌های کم مصرف تجربه بسیار موفقی در کاهش مصرف برق به ثبت رسانده است ولی در دیگر قالب‌های انرژی توجهی به آن نشد و همچنان افزایش مصرف سوخت را در بخش‌های مختلف شاهد هستیم. بهروزی فرد اضافه کرد: اجرای سیاست افزایش قیمت گاز به صورت پلکانی در صورتی موفق خواهد بود که پیش از این پارامترهای تاثیرگذار در بهینه‌سازی مصرف سوخت را عملیاتی کنیم البته در این میان باید به مقوله افزایش سرمایه‌گذاری جهت فرآوری و افزایش تولیدات سوخت پاک به‌طور جدی بپردازیم.
دومین تولیدکننده گاز دنیا روی کاغذ
این کارشناس انرژی توضیح داد: در حال حاضر فقط در روی کاغذ دومین تولیدکننده گاز دنیا هستیم و از شرایط نامطلوبی در بخش مصرف و مزایای آن بهره‌مند هستیم و آنچه که مسلم است این است که افزایش قیمت گاز فقط به اقشار آسیب پذیر فشار وارد می‌کند. او در خصوص اینکه آیا اجرای طرح افزایش قیمت پلکانی گاز عدالت در مصرف انرژی را به‌همراه خواهد آورد گفت: هر مصرف کننده‌ای به میزانی که مصرف می‌کند هزینه پرداخت می‌کند و با افزایش قیمت انرژی فقط گروه دیگر باید متحمل سختی و دشواری مصرف انرژی یا تحمل سرما و نبود سوخت شود و در حقیقت این طرح گروه آسیب پذیر را مدیریت می‌کند و تاثیری بر گروه مرفه جامعه ندارد.
بیشترین بازدارندگی برای پرمصرف‌ها
معین احمدی، کارشناس انرژی در این خصوص معتقد است: تعرفه‌های گاز و انواع سوخت اکنون در بخش خانگی در حال اجراست اما پله‌هایی که تعیین شده‌اند تفاوت زیادی با یکدیگر ندارند و نقش بالایی در بازدارندگی در مصرف ایفا نمی‌کنند و تعرفه‌گذاری باید به گونه‌ای باشد که بیشترین بازدارندگی را برای پرمصرف‌ها و کمترین فشار را بر کم مصرف‌ها داشته باشد اما به گفته مسئولان صنعت برق همین شیوه نیز نقش بسزایی در کاهش مصرف و مدیریت ناترازی صنعت برق در پیک مصرف امسال داشته است. احمدی بیان کرد: بر اساس آمار آژانس بین‌المللی انرژی(IEA) ایران با رقمی نزدیک به ۳۰ میلیارد دلار بیشترین میزان یارانه پنهان انرژی در دنیا را می‌دهد و بعد از ایران کشور چین با بیش از یک میلیارد و ۴۰۰ میلیون نفر جمعیت،۵/۲۵ میلیارد دلار یارانه انرژی می‌دهد. او اضافه کرد: سیاست‌های کنترل مصرف به طریقه کنترل قیمتی و غیرقیمتی تقسیم بندی می‌شوند که باید در کنار یکدیگر اجرا شوند. اگر فقط قیمت برق یا گاز افزایش پیدا کند، بعد از گذشت زمان مصرف کنندگان به قیمت‌ها عادت می‌کنند و مجددا میزان مصرف بالا می‌رود مانند آنچه که در زمان هدفمندی یارانه‌ها و افزایش قیمت انرژی رخ داد، چراکه بعد از گذشت زمان میزان مصرف انرژی به روال قبل بازگشت. احمدی افزود: اقدام اخیر وزارت نیرو برای محاسبه تعرفه مشترکان پرمصرف که بر اساس دو برابرکردن الگوی مصرف برق تجدیدپذیر انجام گرفته است تعرفه‌گذاری پلکانی به عنوان ابزار قیمتی در کشورهای دیگر هم مورد استفاده قرار می‌گیرد و اقدام درستی است و در تعیین مقادیر باید مبنای علمی مورد محاسبه قرار گیرد. این کارشناس انرژی گفت: تابستان پیک مصرف برق محسوب می‌شود اما در کل ایام سال هم مصرف وجود دارد و منطق تعرفه‌گذاری در طول سال با هدف اینکه هزینه‌های تولید برق تأمین شود و باید اجرا شود زیرا در حال حاضر فروش برق پاسخ هزینه‌ها را نمی‌دهد.
احمدی بیان کرد: تا زمانی که هزینه‌ها جبران شوند تعرفه‌گذاری اقدام قابل قبولی است و روش‌های پلکانی در تابستان شاید در میزان مصرف کلی برق اثرگذار باشد اما در زمان پیک مصرف، نیازمند کنترل مصرف در ساعت‌های خاصی هستیم که احتمالا تغییرات قیمتی بیشتری نیاز دارد. او افزود: اگر ابزار قیمت‌گذاری برای کنترل پیک مصرف در تابستان مورد استفاده قرار بگیرد، باید از زیرساخت کنترل‌های هوشمند برق هم استفاده کرد که هنوز در مصارف خانگی پیاده‌سازی نشده است. قیمت‌گذاری پلکانی اثرات بلندمدت خود را در ساخت و سازی‌های جدید به‌همراه خواهد داشت که در سال‌های آینده نمایان می‌شود. احمدی قیمت سوخت نیروگاهی برای تأمین انرژی را ناچیز عنوان کرد و ادامه داد: دولت‌ها به علت پایین بودن نرخ سوخت به سمت ساخت نیروگاه با بازدهی بالا حرکت نکرده‌اند. اخیرا آئین نامه اجرایی بند ب ماده ۴۴ از برنامه ششم توسعه به تصویب رسید که طبق یکی از ماده‌های این آئین نامه، قیمت سوخت نیروگاهی به تدریج افزایش پیدا می‌کند تا سرمایه‌گذاری نیروگاهی به سمت ساخت نیروگاه با بازدهی بالا حرکت کند. این کارشناس با اشاره به نزدیک شدن فصل سرما و بالا رفتن میزان مصرف گاز بیان کرد: بیش‌ترین مصرف گاز در زمستان در بخش خانگی است و روش تنظیم تعرفه‌ها اقدامی برای مدیریت مصرف سوخت قبل از مواجهه با بحران محسوب می‌شود. در بخش گاز برخلاف برق که در تابستان دارای پیک مصرف در ساعات مشخصی می‌شود، در همه ساعات روز این فصل، از گاز استفاده می‌شود و به همین خاطر در این بخش تعرفه‌گذاری پلکانی بیشتر جوابگو خواهد بود. احمدی با اشاره به مصرف بالای گاز در ایران گفت: با توجه به اینکه تعرفه‌گذاری پلکانی تأثیر خود را بر تقاضای پرمصرف‌ها می‌گذارد، می‌توان بخشی از مصرف بسیار بالای گاز را از طریق اصلاح تعرفه‌ها کنترل کرد. این کارشناس انرژی اضافه کرد: نباید نگاه صرفا به کنترل هزینه‌های مصرف باشد و کنترل هزینه‌های تولید مدنظر نباشد و برای این منظور می‌توان از ابزار مالیات بهینه سازی مصرف استفاده کرد و منابع حاصل از آن را به اجرای پروژه‌های بهینه‌سازی مصرف انرژی اختصاص داد.
منبع:آرمان ملی