ممنوعیت خروج از کشور دستور یا قراری است که از سوی مرجع قضایی و به دلیل تمهیدات خاص در دسترس بودن طرف اعمال می‌گردد و فرد ممنوع الخروج تا مدت اعتبار آن حق خروج از کشور را نخواهد داشت.

به گزارش مردم سالاری آنلاین، مشکل عمده بسیاری که ممکن است به دلایلی از جمله محکومیت‌های کیفری یا مالی اجازه خروج از کشور را نداشته باشند یا به اصطلاح ممنوع‌ الخروج باشند، بی‌اطلاعی از حکم ممنوع الخروجی خود است. بنابراین کسانی که احتمال می‌دهند ممنوع الخروج هستند باید قبل از سفر خارجی، استعلام ممنوع الخروجی بگیرند.
ممنوع الخروجی از جمله قرارهای نظارت قضایی تکمیل‌کننده، قرار تامین یا مجازات تکمیلی است که مقام قضایی می‌تواند با استفاده از آن مانع خروج متهم از کشور شود.
همچنین ممنوع الخروجی فقط تا شش ماه اعتبار دارد و بعد از آن کان‌ لم ‌یکن تلقی می‌شود. با وجود این، قاضی می‌تواند در صورت لزوم این حکم را تمدید کند.
بر اساس ماده ۱۳۳ قانون آیین دادرسی کیفری، ۵ گروه از افراد ممنوع الخروج هستند و اجازه خروج از کشور را ندارند:
۱- بدهکاران قطعی مالیاتی و بدهکارانی که به موجب صدور حکم قطعی دادگاه یا صدور اجراییه در اجرای ثبت سازمان ثبت اسناد و املاک، بدهی آن‌ها محرز شده است.
۲- اشخاصی که در خارج از ایران به دلیل تکدی، ولگردی، سرقت، کلاهبرداری و هر دلیل دیگری، سوءشهرت داشته باشند.
۳- افرادی که مسافرت آن‌ها به خارج از کشور به تشخیص مقامات قضایی، مخالف مصالح جمهوری اسلامی ایران باشد.
۴- کسانی که با اعلام کتبی مقامات قضایی، حق خارج شدن از کشور را ندارند.
۵- کسانی که اخذ گذرنامه و خروجشان از کشور به اراده فرد دیگر، پدر، شوهر و… محول شده است.

نکات مهم ممنوع الخروجی
ممنوعیت خروج از کشور دستور یا قراری است که از سوی مرجع قضایی و به دلیل تمهیدات خاص در دسترس بودن طرف اعمال می‌گردد و فرد ممنوع الخروج تا مدت اعتبار آن حق خروج از کشور را نخواهد داشت.
۱- نکته مهم این است که در خصوص دستور یا قرار بودن ممنوعیت خروج از کشور باید قائل به تفکیک شد.
۲- ماده ۱۸۸ قانون آیین دادرسی کیفری در خصوص دستور منع خروج متهم از کشور بیان می‌دارد تا هنگامی که قبل از اثبات جرم به متهم دسترسی حاصل نشده، بازپرس می‌تواند با توجه به اهمیت و ادله وقوع جرم، دستور منع خروج او را از کشور صادر کند.
۳- مدت اعتبار این دستور، شش ماه و قابل تمدید است.
۴- در صورت حضور متهم در بازپرسی، صدور قرار موقوفی، ترک یا منع تعقیب، ممنوعیت خروج منتفی و مراتب بلافاصله به مراجع مربوطه اطلاع داده می‌شود و در صورت انقضای مدت، دستور منتفی می‌شود. (دستور قبل از اثبات مجرمیت صادر می‌شود.)
۵- ماده ۲۴۷ و ۲۴۸ قانون آیین دادرسی کیفری در خصوص ممنوعیت خروج از کشور بیان می‌دارد، بازپرس متناسب با جرم ارتکابی علاوه بر صدور قرار تأمینی می‌تواند قرار نظارت قضایی را که شامل یک یا چند مورد ذیل می‌شود برای مدن معینی صادر کند که یکی از این قرارهای نظارت قرار ممنوعیت خروج از کشور است که ظرف ۱۰ روز نیز قابل اعتراض در دادگاه صالح است. (بدوی و تجدید نظر)
۶- اعتبار قرار ممنوعیت خروج از کشور شش ماه و قابل تمدید است. (قرار بعد از اثبات مجرمیت صادر می‌شود)
۷- مراجع قضایی مکلفند در موارد قانونی پس از اتخاذ تصمیم بر ممنوعیت خروج از کشور، مراتب را به دادستانی کل کشور ارسال نمایند تا از آن طریق به مراجع ذیربط اعلام گردد.
۸- ماده ۵۰۹ قانون آیین دادرسی کیفری اشاره می‌کند که در صورت وقوع جرم هر گاه اقدامات قاضی اجرای احکام کیفری منتهی به دسترسی به محکوم علیه نشود و بیم فرار از کشور باشد، می‌تواند دستور منع خروج او را از کشور صادر کند. اما به محض حضور یا دستگیری او دستور لغو می‌گردد.(در مرحله اجرای حکم)
۹- اصولاً اشخاصی که محکومیت کیفری قطعی دارند و مجازات خود را نگذرانده‌اند ممنوع الخروج می‌باشند.
۱۰- رفع ممنوع الخروجی مشروط به انجام تعهد ار سوی فرد محکوم است. مثلا شوهری که به دلیل عدم پرداخت مهریه ممنوع الخروج شده است با پرداخت یا سپردن تأمین مناسب می‌تواند از آن رفع اثر نماید.
۱۱- در سایر موارد دادگاه و مراجع قضایی نیز نسبت به رفع دستور یا قرار ممنوعیت خروج از کشور اقدام می‌کنند. (ماده ۱۸۸ قانون آیین دادرسی کیفری)
برای استعلام ممنوع الخروجی دو راه وجود دارد
۱- سامانه «ثبت من»: برای اطلاع از ممنوع الخروجی‌ها و رفع ممنوع الخروجی‌های مربوط به پرونده‌های دوایر اجرای اسناد رسمی سازمان ثبت اسناد و املاک کشور باید به سایت https://my.ssaa.ir/portal مراجعه کرد. البته باید توجه داشت که ممنوع الخروجی به سایر دلایل در این سامانه ثبت نمی‌شود.
به گفته ذبیح الله خداییان، رییس سازمان ثبت اسناد کشور بسیاری از ممنوع الخروجی‌ها در سامانه «ثبت من» موجود نیست و در صورتی که اشخاص فقط براساس پرونده‌های اجرایی ممنوع الخروج شده باشند، در این سامانه مطلع خواهند شد.
پس از مراجعه به این سایت افراد می‌توانند با کلیک روی گزینه «اجرای اسناد رسمی» و سپس انتخاب گزینه «استعلام ممنوع الخروجی» وضعیت خروج خود از کشور را بررسی کنند
۲- اپلیکیشن «پلیس من»: همچنین امکان استعلام ممنوع الخروجی افراد به دلایلی مانند بدهی مالیاتی، دستور قضایی و... با استفاده از اپلیکیشن «پلیس من» فراهم است. با مراجعه به سایت اپلیکیشن «پلیس من» و دانلود اپلیکیشن همانطور که در تصاویری که در ادامه می‌بینید می‌توانید استعلام ممنوع الخروجی بگیرید.
پس از احراز هویت در این اپلیکیشن، کاربر می‌تواند با کلیک روی گزینه «گذرنامه» و سپس انتخاب گزینه «وضعیت خروج از کشور افراد دارای گذرنامه» و همچنین پرداخت هزینه، وضعیت ممنوع الخروجی و یا عدم آن را پیگیری کنند.