کشورهایی که در آن‌ها شبکه‌های اجتماعی جهانی فیلتر می‌شوند معمولا یک پیام‌رسان داخلی معادل نسخه جهانی آن می‌شود. در چین و هند این جایگزینی تا حد زیادی با موفقیت انجام شده است اما در ایران زیرساخت‌های اساسی نیاز دارد که نبود آنها از همه‎‌گیر شدن پیام‌رسان‌های داخلی جلوگیری می‌کند.

به گزارش مردم سالاری آنلاین به نقل از تجارت‌نیوز، با وجود فیلترینگ شبکه‌های اجتماعی از جمله واتساپ و اینستاگرام درپی اعتراضات چند روز اخیر، موضوع پیام رسان داخلی، میزان محبوبیت و کارآمدی آن دوباره مطرح شده است.
چند کشور در جهان از جمله چین و هند شبکه‌های اجتماعی مانند تیک‌تاک، فیس‌بوک و توییتر را که در سطح جهانی کاربرد دارند، فیلتر کرده‌اند.
کشوری مانند چین تقریبا هیچ کدام از شبکه‌های اجتماعی غربی را در کشور مجاز نکرده است و برای هر کدام از آنها معادل داخلی دارد.
زیرساخت لازم برای پیام رسان داخلی
اما برای داشتن پیام‌رسان داخلی به زیرساخت‌هایی نیاز است که بدون آنها نمی‌توان به کارآمدی شبکه‌های اجتماعی داخلی امید داشت. اولین مورد خدمات رایانش ابری (Cloud Computing) است که وظیفه نگه‌داری اطلاعات و اجرای برنامه‌های مختلف را برای صاحب اطلاعات بر عهده دارد. این خدمات در حال حاضر در ایران قیمت بالایی دارند و استفاده از آنها به‌صرفه نیست. برخی نیز به آن به عنوان یک سرویس پایدار اطمینان ندارند در نتیجه ترجیح می‌دهند سرورهای مورد نیاز خود را به طور فیزیکی تهیه کنند.
مورد دوم مساله فروش اینترنت بین‌الملل توسط شرکت ارتباطات زیرساخت و وزارت ارتباطات و کسب درآمد هنگفت از این طریق است. بخش عمده درآمد این بخش از فروش اینترنت بین‌الملل است که این مساله با ایجاد پیام‌رسان‌های داخلی و استفاده از آنها تناقض دارد.
دیگری مساله تعداد کاربران آنلاین در ایران است که نسبت به کشورهایی مانند هند و چین بسیار کمتر است. جمعیت کم کاربران فعال باعث می‌شود رقابتی در میان شرکت‌های سازنده پیام‌رسان داخلی شکل نگیرد. اگر چه به نظر می‌رسد حتی اگر تعداد زیادی کاربر به شبکه‌های اجتماعی داخلی بپیوندند، این اپلیکیشن‌ها ظرفیت کافی را برای استفاده همزمان شمار بالایی از کاربران ندارند.
پیام رسان‌های داخلی در چین چقدر موفق بوده‌اند؟
به نقل از azoyagroup، وی‌چت، مهم‌ترین پیام‌رسان در چین است که با ۷۵۰ میلیون کاربر فعال پردانلودترین اپلیکیشن دراین کشور محسوب می‌شود. جالب توجه است که با وجود اعمال محدودیت و فیلترینگ در این کشور، اپلیکیشن‌های داخلی در میان مردم محبوبیت دارند و حتی تعدد آنها نیز در جذب کاربران مشکلی ایجاد نمی‌کند. دلیل این امر یکی کیفیت شبکه‌های اجتماعی داخلی و دیگری جمعیت زیاد کاربران آنلاین است.
جمعیت آنلاین چین بیش از ۸۰۰ میلیون نفر است یعنی حدود ۲۰ درصد از جمعیت آنلاین جهان. این رقم یعنی کاربران اینترنت چین از مجموع کاربران آنلاین آمریکا و اروپا بیشتر است.
وی‌چت شبکه اجتماعی چند منظوره و فراتر از یک پیام‌رسان است. هر آنچه یک کاربر ممکن است به آن نیاز داشته باشد از رزرو هتل برای تعطیلات گرفته تا نوبت ویزیت پزشک، از خرید فیلم تا تاکسی اینترنتی و بازی آنلاین در این اپلیکیشن وجود دارد. اکوسیستم وی‌چت همچنان پلتفرمی است که نزدیک‌ترین ارتباط با کاربران و بالاترین ارزش درآمدزایی را دارد.
معادل داخلی توییتر در چین، پلتفرم ویبو (Weibo) است که در سال ۲۰۲۰ روزانه ۵۲۰ میلیون کاربر فعال داشت. اپلیکیشن دویین (Douyin) را نیز تقریبا می‌توان معادل تیک‌تاک دانست. در این پلتفرم ویدئوهای کوتاه ۱۵ ثانیه‌ای به اشتراک گذاشته می‌شود که تاثیر بسزایی در تعامل بازدیدکنندگان دارد. تعداد کاربران روزانه دویین در سال ۲۰۲۰ به ۶۰۰ میلیون نفر رسید. تمامی این پلتفرم‌ها بسترهای مناسبی برای تبلیغ کسب و کارها هستند و از این رو به دارندگان آن سود بالایی می‌رسانند.
سوال این است که چرا همه این برنامه‌ها می توانند با هم وجود داشته باشند؟ در چین بازار داخلی از بیشتر بازارهای قاره‌ای بزرگتر است، و این تضمین وجود دارد که خدمات هر کدام از این شبکه‌های اجتماعی می توانند در بخش‌های جمعیتی یا جغرافیایی مختلف بدون مشکل تقسیم و توزیع شوند.
به طور خلاصه، چشم‌انداز رسانه‌های اجتماعی چین با غرب متفاوت است. زیرا به اندازه‌ای بزرگ است که شرکت‌ها می‌توانند به‌اندازه کافی برای ایجاد یک پایگاه کاربری ملی جداگانه برای خود مخاطب جذب کنند. این مساله بازار شبکه‌های اجتماعی را به بازاری پویا و جذاب برای شرکت‌های چینی بدل کرده است.
بازار داغ اپلیکیشن‌های داخلی در هند
هندی‌ها در سال‌های اخیر اپلیکیشن‌های بسیاری ساخته‌اند. در حال حاضر بیش ۱۶۰ هزار اپلیکیشن هندی در گوگل‌پلی وجود دارد. اما تعدادی از اپلکیشن‌های جهانی در این کشور فیلتر هستند و در نتیجه برای آنها جایگزین‌هایی در نظر گرفته شده است. از معروف‌ترین شبکه‌های اجتماعی هندی می‌توان به شیرچت (sharechat) ، کوو (koo) و چینگاری (chingari) اشاره کرد.