دولت آمریکا با صدور بیانیه‌ای معافیت برخی مبادلات مربوط به مقابله با کرونا از تحریم‌ها را برای یک سال دیگر تمدید کرد.

آمریکا ۲۷ خردادماه سال گذشته اعلام کرده بود انجام برخی از مبادلات ضروری برای مقابله با «کووید-۱۹» را تا ساعت  تا ساعت ۱۲:۰۱ به وقت منطقه زمانی شرقی مورخ ۱۷ ژوئیه ۲۰۲۲  (مصادف با ساعت ۲۰:۳۱، جمعه ۲۷ خرداد ۱۴۰۱ به وقت تهران) مجاز کرده است.
وزارت خزانه‌‌داری آمریکا در بیانیه امروز خود همان مبادلاتی که سال گذشته اعلام شده بود را تا تاریخ ۱۷ ژوئیه ۲۰۲۳ (۲۷ خرداد ۱۴۰۱) مجاز اعلام کرده است.
در این سند تصریح شده انجام مبادلات ذیل تا تاریخ ذکر شده ممنوعیتی ندارند:
۱- صادرات کالا یا فناوری. تمامی مبادلات و فعالیت‌های مرتبط با صادرات، بازصادرات، فروش و عرضه مستقیم یا غیرمستقیم کالاها یا فناوری‌های مورد استفاده در پیشگیری، تشخیص یا درمان کووید-۱۹ (اعم از کالاها و فناوری‌های مورد استفاده در پژوهش‌‌ها یا مطالعات بالینی مرتبط با کووید-۱۹) با ایران یا حکومت ایران یا با اشخاص کشورهای ثالث که این کالاها را با هدف خاص بازفروش به ایران یا حکومت ایران خریداری می‌کنند.
۲- صادرات یا انجام معاملات مربوط به کالاهای مرتبط با کووید-۱۹. تمامی مبادلات و فعالیت‌های مرتبط با واردات کالاهایی که متعاقب صدور این مجوز عمومی به ایران یا حکومت ایران صادر یا بازصدور شده‌اند و مشخص شده که معیوب و غیرقابل‌استفاده‌اند و لازم است برای آنها به دلیل اقدامات مرتبط با مرجوعی کالا، رویدادهای ناگوار یا هر نگرانی ایمنی دیگر و یا برای تعمیرات معمول یا بازگشت آن اقلام به ایالات متحده یا یک کشور ثالث اقداماتی انجام شود؛

۳- صادرات یا واردات خدمات. تمامی مبادلات و فعالیت‌های مرتبط با صادرات، بازصادرات، فروش یا عرضه خدمات به ایران یا دولت ایران به صورت مستقیم یا غیرمستقیم، یا واردات خدمات از مبدأ ایران به ایالات متحده آمریکا در هر موردی که به پیشگیری، تشخیص یا درمان کووید-۱۹ مرتبط باشد (اعم از پژوهش‌‌ها یا مطالعات بالینی مربوط به کووید-۱۹).
ب) برای برخی از مبادلات مربوط به بانک مرکزی ایران یا شرکت ملی نفت ایران مجوز صادر می‌شود. تمامی مبادلات و فعالیت‌های ذکرشده در بند الف این مجوز عمومی که به بانک مرکزی یا شرکت ملی نفت ایران (یا هر شرکتی که شرکت ملی نفت ایران به صورت مستقیم یا غیرمستقیم مالک بیش از ۵۰ درصد سهام آن باشد) مرتبط باشد، تا ساعت ۱۲:۰۱ وقت منطقه شرقی مورخه ۱۷ ژوئیه ۲۰۲۳ مجاز هستند.
ج) صدور مجوز برای برخی مبادلات مالی معین. انجام تراکنش‌های مربوط به انتقال وجوه یا مبادلات مالی تجاری که اقداماتی معمول و ضروری برای تکمیل مبادلات و فعالیت‌های مجازشده در بندهای الف و ب این مجوز عمومی هستند تا ساعت ۱۲:۰۱ وقت منطقه شرقی مورخه ۱۷ ژوئیه ۲۰۲۳ مجاز هستند.
«جو بایدن»، رئیس‌جمهور آمریکا بهمن‌ماه سال گذشته دستوری صادر کرده و خواستار بررسی اثر تحریم‌های یکجانبه و چند جانبه بر مبارزه کشورها با بیماری «کووید-۱۹» شده بود.
 بایدن در آن سند دستور داده بود وزارتخانه‌های خارجه، خزانه‌داری و بازرگانی و نهادهای زیرمجموعه وزارت بهداشت و همچنین «نمایندگی آمریکا برای توسعه بین‌المللی» (USAID) به بررسی تحریم‌های یکجانبه آمریکا و تحریم‌های چندجانبه پرداخته و ارزیابی خود را درباره اینکه آیا این تحریم‌ها مانع مبارزه با کرونا می‌شوند یا خیر به او ارائه دهند.
این در حالی است که دولت قبلی آمریکا به ریاست «دونالد ترامپ» در برابر درخواست‌های جهانی برای رفع تحریم‌ها علیه ایران در بحبوحه شیوع کرونا در این کشور مقاومت کرده بود.
ادعای آمریکا درباره تحریم‌ غذا و دارو

با آنکه دولت آمریکا ادعا می‌کند مبادله دارو و مواد غذایی مشمول تحریم نیست بانک‌ها و دولت‌های بین‌المللی به دلیل بیم از نقض احتمالی تحریم‌های آمریکا تمایلی به انجام تراکنش‌های مالی مربوط به طرف‌های ایرانی حتی برای معاملات مربوط به غذا و دارو ندارند.
آمریکا و سوئیس روز ۱۰ بهمن‌ماه سال ۱۳۹۸ مدعی اجرایی شدن ساز و کار مالی جدیدی به نام «تمهید تجاری انسان‌دوستانه سوئیس» (SHTA) برای ارسال اقلام‌ انسان‌دوستانه به ایران شدند.
با وجود این، بانک مرکزی ایران نمی‌تواند میلیاردها دلار پول نقد حاصل از صادرات نفت که بین سال‌های ۲۰۱۶ تا ۲۰۱۸ روی هم انباشته شده‌اند را به حساب‌های بانکی که با این کانال کار می‌کنند انتقال دهد. این مسئله را سال گذشته پنج منبع آگاه به موضوع به خبرگزاری رویترز گفتند.
 علاوه بر مبادلات اقلام بشردوستانه در سایر حوزه‌ها هم تحریم‌های آمریکا مشکلات عدیده‌ای ایجاد کرده‌اند؛ مثلاً بسیاری از شرکت‌های کشتی‌رانی و بیمه تمایلی برای تحت پوشش قرار دادن شناورهای ایرانی حتی برای تجارت مجاز هم ندارند.
سنت دیرینه آمریکا در تحریم غذا و دارو
دولت آمریکا سنت دیرینه‌ای در کارشکنی در مبادلات کالاهای بشردوستانه با ایران دارد. واشنگتن آبان‌ماه سال ۱۳۹۸ به دلیل صدور دستورالعملی جدید که عملاً مبادلات اقلام بشردوستانه با ایران را غیرممکن می‌کرد به شدت مورد انتقاد قرار گرفت.
این تحریم‌ها که از خردادماه سال گذشته علیه شرکت کشتی‌رانی جمهوری‌ اسلامی و شرکت ای‌سیل به اجرا درآمدند مستقیماً صادرات دارو به ایران را هدف می‌گیرد.
هرچند شرکت خطوط کشتی‌رانی ایران پیش از آن تاریخ هم در فهرست تحریم‌ها قرار داشتند اما تحریم‌هایی که از ۱۹ خرداد ۱۳۹۹ به اجرا گذاشته شد از این منظر تازگی داشت که بر اساس فرمان اجرایی ۱۳۳۸۲ و دو برچسب «اشاعه تسلیحات کشتار جمعی» و «مقررات تحریم‌های مالی ایران» صادر می‌شد.
وزارت خزانه‌داری آمریکا در توضیح خود در مورد آثار این تحریم‌ها، به صراحت عنوان کرده بود که اقدام تازه این کشور ارسال دارو و اقلام انسانی به ایران را محدود می‌کند.
در صفحه پرسش و پاسخ‌های خزانه‌داری آمریکا، در این رابطه آمده است: «ایالات متحده مجوزها و معافیت‌های گسترده‌ای ذیل تحریم‌ها دارد که اجازه فروش محصولات زراعی، غذا، دارو و تجهیزات پزشکی به ایران توسط افراد آمریکایی یا غیرآمریکایی را می‌دهد. اما این مجوزها و معافیت‌ها عموما تراکنش با افرادی که ذیل فرمان اجرایی ۱۳۳۸۲ تحریم شده‌اند را شامل نمی‌شود.»

به نوشته خزانه‌داری آمریکا، از  ۸ ژوئن ۲۰۲۰ میلادی (۱۹ خرداد ۱۳۹۹) به بعد «اتباع ایالات متحده، مگر با دریافت مجوزهای موردی، از مشارکت در تراکنش با IRISL و E-Sail منع خواهند شد، از جمله از تراکنش‌های مربوط به فروش محصولات زراعی، غذا، دارو و تجهیزات پزشکی از سوی اتباع ایالات متحده یا از ایالات متحده.»
خزانه‌داری آمریکا می‌افزاید: «علاوه بر این، افراد غیرآمریکایی هم که آگاهانه در تراکنش‌های مشخص با IRISL و E-Sail مشارکت داشته باشند، حتی برای فروش محصولات زراعی، غذا، دارو و تجهیزات پزشکی، خود را در معرض تحریم‌های دیگر قرار می‌دهند.»
این اقدام آمریکا در حالی صورت گرفت که بخش بزرگی از واردات مواد غذایی و دارو به ایران از طریق دریا و توسط شرکت خطوط کشتی‌رانی جمهوری اسلامی به عنوان بزرگترین خطوط کشتی‌رانی ایران انجام می‌گیرد.