مردم سالاری آنلاين - تلاش قطعه‌سازان برای حفظ تولید خودرو

علی فتوت احمدی دانشیار دانشکده مهندسی برق صنعتی شریف:
بازدید اخیر ریاست محترم جمهوری از کارخانه ایران‌خودرو و نکاتی که در مورد خودروی متصل و خودران فرمودند و تاکید ایشان بر مدیریت بخش خصوصی در تولید خودروی کشور، همه نشان از استفاده از توان داخل برای حل مسائل صنعتی کشور و نگاه به اهداف بلندمدت دارد. یک مثال بارز در این زمینه تلاش یک قطعه‌ساز شاخص داخلی در زمینه بومی‌سازی ECU است. در اواخر سال ۹۱ و اوایل سال ۹۲ تحریم‌های فرامرزی آمریکا منجر به عقب‌نشینی تولیدکنندگان فرانسوی از فروش و تحویل قطعات به ایران شد و هزاران خودرو در پارکینگ‌های خودروسازان متوقف و منتظر نصب ECU شدند. هدف این تحریم‌ها مختل کردن صنعت خودروی کشور و صدها شرکت قطعه‌ساز این صنعت بود.

در اینجا به‌طور خلاصه به عملکرد ECU و چگونگی بومی‌سازی آن می‌پردازیم. واحد کنترل موتور هم‌اینک در داخل اکثر خودروهای مدرن وجود دارد و دارای بالاترین ارزش افزوده در میان قطعات خودرو است. از حیث دانش فنی نیز این بخش خودرو قطعا مدرن‌ترین و پیچیده‌ترین است. وظیفه ECU در موتور، کنترل زمان جرقه زدن شمع‌ها در هر سیلندر به ترتیب اولویت و تعیین مقدار ترکیب میزان هوا و سوخت بر اساس نیروی گشتاوری که لازم است خودرو در شتاب و سرعت درخواستی داشته باشد، به طوری که میزان مصرف سوخت را بهینه کند و کمترین آلودگی را داشته باشد. تفاوت عمده خودرو‌های مدرن و خودرو‌های قدیمی که در هر ۱۰۰ کیلومتر تا ۲۰ لیتر بنزین مصرف می‌کردند فی‌الواقع همین است. در خودرو‌های مدرن سوخت دقیقا متناسب با نیاز موتور و شرایط جاده و رانندگی و استاندارد‌های آلایندگی به صورت بهینه تزریق می‌شود. به همین دلیل است که مصرف سوخت تا چند لیتر برای هر ۱۰۰ کیلومتر کاهش یافته است. رشد و گسترش هوشمندی الکترونیک در خودرو‌ها در حدی است که در خودروهای مدرن مدارهای مربوط به کنترل موتور، رادیو و پخش صوت، ترمزهای ضد لیز وکیسه هوا، مدارات کنترل داشبورد و تهویه ۲۰ الی ۳۰ درصد ارزش خودرو را شامل می‌شود. در کشور ما تا سال ۹۱ تولید ECU توسط سه شرکت بخش خصوصی انجام می‌شد. در این سال با آغاز تحریم فرامرزی آمریکا شرکت‌های اروپایی به تبعیت پرداخته و با بهانه‌های مختلف ارتباط صنعتی خود را با ایران قطع یا کمرنگ کردند. در این وضعیت ارسال قطعات به ایران مختل شد و عملا خط تولید خودرو‌های تولید داخل باید به واسطه فقدان این قطعه high tech تعطیل می‌شد. خوشبختانه در بخش خصوصی که ادامه حیات خود را وابسته به تداوم تولید می‌داند حرکت مهمی به وجود آمد.

آنچه مشخص است ساخت ECU در داخل کشور مستلزم توسعه تکنولوژی در شش بخش است: منبع‌یابی برای قطعات نیمه‌هادی عمومی و خاص، به دست آوردن طرح مکانیکی اتصالات و تولید قالب‌ها در داخل کشور، توسعه سفت‌افزار (firmware) داخل قطعات پردازنده، توسعه نرم‌افزارهای تست و برنامه‌های کنترلی، کالیبراسیون ECU بر اساس نوع موتور، سیستم عملکرد موتور، شرایط کار و تجهیزات جانبی و تهیه تجهیزات SMT برای تولید بر اساس استاندارد روز دنیا.

شاید پاسخ به این پرسش بسیار روشنگر باشد که به‌رغم وجود سه تولیدکننده ECU در کشور در سال ۹۱ و آغاز تحریم‌ها مگر نمی‌شد این قطعات موردنیاز از دو تولیدکننده دیگر تامین شود؟ هم‌اینک که تحریم‌ها به صورت دیگر در اوج هستند، فقط بازدید از خط تولید و بخش تحقیقات قطعه‌سازان کشور هر بیننده منصف را با اوج کارآمدی و توانایی علمی و فنی تولیدکنندگان کشور آشنا کرده و مسحور می‌کند.

بدیهی است اقتصاد، تابع قوانین ثابت و شناخته شده است. بخش خصوصی همه‌گونه انگیزه برای بقا و توسعه دارد و به صورت سیستماتیک منافع اقتصادی جامعه را تضمین می‌کند. امیدوارم با حمایت همه‌جانبه از تولیدکنندگان فعال و واقعی به نتایج درخشان برسیم.