راندمان و نوسازی نیروگاه‌ها برای افزایش ظرفیت شبکه، کاهش تلفات و نیز کاهش میزان مصرف سوخت و آب آن‌ها یکی از مهم‌ترین موضوعاتی است که حول محور نیروگاه‌های عمدتا قدیمی‌تر مطرح می‌شود و البته این بحث درباره نیروگاه‌های کلان‌شهرها ابعاد گسترده‌تری هم دارد. نیروگاه بعثت یکی از نیروگاه‌های قدیمی تهران است که سال‌هاست در تامین برق پایتخت نقش موثری را ایفا کرده اما اکنون عمر آن به بیش از نیم قرن می رسد.

راندمان و نوسازی نیروگاه‌ها برای افزایش ظرفیت شبکه، کاهش تلفات و نیز کاهش میزان مصرف سوخت و آب آن‌ها یکی از مهم‌ترین موضوعاتی است که حول محور نیروگاه‌های عمدتا قدیمی‌تر مطرح می‌شود و البته این بحث درباره نیروگاه‌های کلان‌شهرها ابعاد گسترده‌تری هم دارد. نیروگاه بعثت یکی از نیروگاه‌های قدیمی تهران است که سال‌هاست در تامین برق پایتخت نقش موثری را ایفا کرده اما اکنون عمر آن به بیش از نیم قرن می رسد.
 به گزارش ایسنا، نیروگاه بعثت در سال‌های ۱۳۴۶ تا ۱۳۴۷ برای تامین برق تهران راه‌اندازی شده که در آن زمان به دلیل میزان نیاز کشور به برق، عملا جزو بزرگ‌ترین نیروگاه‌های کشور محسوب می‌شد، این نیروگاه در ابتدا سه واحد ۸۲.۵ مگاواتی بخار داشت اما به‌تدریج دو واحد توربین گازی ۶۰ مگاوات و ۲۵ مگاوات هم به آن اضافه شد و ظرفیت آن افزایش یافت.
با بالارفتن سن این نیروگاه بحث بازنشسته شدن آن مطرح شد که خروج سه واحد توربین گازی قدیمی نیروگاه بعثت در طول سال‌های گذشته و انتقال آنها به جنوب کشور و استان یزد از جمله اتفاقات تحمیل شده سال‌های اخیر بر این نیروگاه بود اما به دلیل نیاز شبکه به برق تولیدی نیروگاه بعثت، در حال حاضر سه واحد بخار این نیروگاه با فعالیت بیش از ۳۰۰ نفر پرسنل در بخش‌های تولید، تعمیرات، اداری و پشتیبانی، فعال است.
در این راستا مسعود شیخ - مدیرعامل شرکت مدیریت تولید برق بعثت، درباره عمر طولانی و لزوم نوسازی نیروگاه و افزایش راندمان آن، اظهار کرد: نباید این موضوع را از نظر دور داشت که مسئله راندمان پایین نیروگاه‌های قدیمی در غالب موارد با نوسازی حل نمی‌شود، چراکه بهره‌وری نیروگاه‌ها نمی‌تواند نسبت به رقمی که در طراحی اولیه پیش‌بینی ‌شده، تغییر چندانی داشته باشد. به همین دلیل وقتی راندمان نیروگاه بعثت در همان طراحی اولیه ۳۴ درصد پیش‌بینی‌شده و امروز تا ۳۰ درصد کاهش ‌یافته، امکان بهبود این راندمان در حد چند دهم درصد وجود دارد و بیش از رقم ۳۴ درصد اولیه نخواهد شد.
سهم بعثت از تامین برق پایتخت
شیخ در بخش دیگری از صحبت‌های خود به پایین بودن راندمان توربین‌های گازی قدیمی اشاره و تاکید کرد: معمولا واحدهای بخار قدیمی هم راندمان بهتری نسبت به توربین‌های گازی قدیمی دارند. در حال حاضر راندمان واحدهای بخار قدیمی‌تر بین ۲۶ تا ۳۰ درصد ارزیابی می‌شود که نیروگاه بعثت هم مشمول همین شرایط است. با اتکا به همین راندمان و ظرفیت، نیروگاه را در تمام طول پیک تابستان در مدار نگه داشتیم، چراکه خروج از شبکه به افت ولتاژ جنوب شهر تهران منجر می‌شد.
وی در ادامه تصریح کرد: ظرف هفته گذشته، یکی از واحدهای نیروگاه به دلایلی از مدار خارج شد و به ناگزیر در همان زمان در بخش‌هایی از تهران خاموشی اعمال شد. این مسئله به‌درستی نشان می‌دهد که سهم نیروگاه بعثت در تامین برق غیرقابل‌ چشم‌پوشی و موثر است. به‌علاوه نکته‌ای که نباید ازنظر دور داشت این است که نیروگاه دو پست بسیار حساس دارد و عملا تغذیه پست‌های داخلی شهر تهران را عهده‌دار است.
نیروگاه بعثت در سال ۱۴۰۰
مدیرعامل شرکت مدیریت تولید برق بعثت بر لزوم افزایش راندمان نیروگاه‌های قدیمی با تبدیل واحدهای گازی به سیکل ترکیبی تاکید کرد و گفت: تلاش ما برای افزایش راندمان با اتکا به تغییرات فنی سطحی نمی‌تواند تاثیر چندانی بر افزایش راندمان نیروگاه داشته باشد. به‌طور کلی وزارت نیرو باید به فکر نوسازی واحدهای قدیمی و تبدیل آنها به سیکل ترکیبی باشد.
وی در ادامه خاطرنشان کرد: قرارداد نصب واحد جدید سیکل ترکیبی کلاس F پیشرفته توربین ملی در نیروگاه بعثت به‌تازگی بین شرکت مادر تخصصی برق حرارتی و شرکت مپنا طی مراسمی مبادله شده است.
شیخ از لزوم بازسازی پست نیروگاه بعثت و جایگزینی آن با پست‌های GIF نیز به‌عنوان یک الزام اساسی یاد کرد و افزود: در کنار بحث نوسازی واحدها و پست‌های نیروگاه به‌عنوان مباحث کلان، ما یکسری فعالیت‌های جاری برای بهبود عملکرد نیروگاه را در دستور کار داریم. به‌ عنوان ‌مثال در حال حاضر روی برج‌های خنک‌کن نیروگاه کار می‌کنیم تا بتوانیم آن را مهیای پیک سال آینده کنیم.
وی پیک تابستان ۱۴۰۰ را به این دلیل که ممکن است با ایجاد گشایش اقتصادی و افزایش مصرف برق، همراه شود بسیار حساس دانست و اظهار کرد: سال ۱۳۹۹، سال کم‌بارشی بود، به همین دلیل باید آمادگی حذف برق‌آبی‌ها در پیک تابستان را داشته باشیم. این مسئله وظیفه بسیار خطیری بر عهده نیروگاه‌های حرارتی خواهد گذاشت تا مانند سال‌های گذشته با تامین پیک تابستانی، اجازه وقوع خاموشی و هزینه‌های ناشی از آن را ندهند.
چرایی نوسازی نیروگاه‌ها
شیخ بر نوسازی نیروگاه‌های قدیمی به‌عنوان یک الزام غیرقابل‌چشم‌پوشی تاکید کرد و گفت: نوسازی نیروگاه‌های قدیمی برای افزایش راندمان یک انتخاب نیست، یک الزام اساسی است. به ‌عنوان‌ مثال در صورت تبدیل واحدهای گازی نیروگاه بعثت به سیکل ترکیبی، راندمان نیروگاه ما از ۳۰ به حدود ۶۰ درصد افزایش‌یافته و تقریبا دو برابر می‌شود. به همین دلیل عمده نیروگاه‌هایی که در حال احداث بوده یا در طول سال‌های اخیر راه‌اندازی شده‌اند، سیکل ترکیبی هستند، چراکه این دست از نیروگاه‌ها راندمان بالاتر و مصرف انرژی پایین‌تری دارند و با محیط‌زیست هم سازگارتر هستند.
وی تاکید کرد: خوشبختانه در حال حاضر توربین گاز ملی توسط شرکت مپنا و با اتکا به دانش فنی متخصصان داخلی در نیروگاه بعثت در حال نصب است که به افزایش راندمان نیروگاه منجر شده و تولید را از ۱۶۰ مگاوات به ۲۰۰ مگاوات می‌رساند. این توربین گازی به‌عنوان یک دستاورد ملی و به‌صورت پایلوت در نیروگاه بعثت نصب‌شده و پس ‌از آن به‌صورت گسترده مورد بهره‌برداری قرار خواهد گرفت.
مدیرعامل شرکت مدیریت تولید برق بعثت با بیان اینکه نیروگاه‌های فرسوده بازنشسته نمی‌شوند بلکه تجهیزات آنها کنار گذاشته می‌شود، افزود: هر نیروگاهی برای حفظ ظرفیت شبکه برق کشور اهمیت ویژه‌ای دارد. به همین دلیل به‌جای نیروگاه‌های فرسوده، تجهیزات قدیمی آنها کنار گذاشته می‌شود و از ظرفیت‌هایی مانند ساختمان اداری، لوله‌های سوخت، خطوط انتقال و... که نیاز به نصب مجدد و صرف هزینه دوباره ندارند، بهره‌برداری می‌شود.
وی در ادامه تاکید کرد: پرسنل فنی، آماده و متبحر یکی دیگر از سرمایه‌های ارزشمند و غیرقابل جایگزین نیروگاه‌های قدیمی است که در نوسازی و بازسازی این دست از نیروگاه‌ها به‌خوبی می‌توانند کارساز واقع ‌شده و از صرف هزینه‌های جدید برای جذب نیروهای کم‌تجربه و تربیت آنها جلوگیری می‌کند.
شیخ در بخش پایانی، کمبود منابع مالی را جدی‌ترین مشکلات وزارت نیرو و نیروگاه‌ها دانست و اظهار کرد: این موضوع اجازه نمی‌دهد که سرمایه‌گذاری موثر و بهنگامی در حوزه بهینه‌سازی، نوسازی و اورهال نیروگاه‌ها انجام شود. ما حتی به دلیل افزایش نرخ ارز و کمبود منابع مالی در تامین تجهیزات و قطعات موردنیاز نیروگاه هم با مشکلات جدی مواجه هستیم. بنابراین امیدواریم که با بهبود شرایط اقتصادی کشور و رفع چالش‌های ناشی از کسری بودجه صنعت برق، وزارت نیرو گامی موثر در راستای واقعی کردن قیمت برق و اصلاح ساختار اقتصادی این صنعت بردارد.
۳۰۰۰ مگاوات نیروگاه فرسوده در کشور
محسن طرزطلب - مدیرعامل شرکت مادر تخصصی تولید نیروی برق حرارتی نیز چند ماه پیش به ایسنا گفت: که در حال حاضر بازنشسته کردن نیروگاه ری و طرشت و نیروگاه بعثت در استان تهران در اولویت قرار دارد که ظرفیت اسمی این سه نیروگاه بیش از ۱۰۰۰ مگاوات تخمین زده شده است.
وی با تاکید بر این‌که ۳۰۰۰ مگاوات نیروگاه فرسوده در کشور وجود دارد که به تدریج از مدار خارج خواهند شد، تصریح کرد: وزارت نفت نیز در راستای بهینه سازی مصرف سوخت اقدام شایسته ای را انجام داده و متعهد می‌شود از محل صرفه جویی سوخت هزینه سرمایه‌گذاری بازپرداخت شود.
برای احداث ۱۰۰۰ مگاوات ۵۰۰ میلیون یورو سرمایه لازم است
مدیرعامل شرکت مادر تخصصی تولید نیروی برق حرارتی در پاسخ به این سوال که چرا در سال های اخیر هیچ تغییری در تعداد نیروگاه های فرسوده ایجاد نشده است، گفت: علت این این است که تاکنون اقدامی در این راستا صورت نگرفته چراکه برای احداث ۱۰۰۰ مگاوات باید ۵۰۰ میلیون یورو سرمایه درنظر گرفته شود که تهیه این سرمایه کار ساده‌ای نیست اما پیگیر هستیم که تامین سرمایه صورت بگیرد.
طرزطلب با بیان اینکه این مساله یک ضرورت است و منابع سنگینی باید برای آن درنظر گرفته شود و تردیدی در لزوم انجام این کار وجود ندارد، گفت: چگونگی تامین سرمایه در حال پیگیری است که هنوز صد در صد به نتیجه نرسیده است.