رییس مجمع تشخیص مصلحت نظام در مراسم سوگواری سرور و سالار شهیدان حضرت اباعبدالله الحسین(ع) با تسلیت مصیبت بزرگ عاشورای حسینی، این واقعه عظیم را همانند بسیاری از حوادث تاریخ بشریت، امتحان و آزمایشی الهی خواند و تصریح کرد: امتحان الهی عمومی‌ترین مسئله‌ای است که از ابتدای خلقت در میان موجودات دارای تکلیف واختیار وجود داشته و این امر برای هیچ فرد، امت و ملتی هم استثنابردار نیست.

آیت‌الله هاشمی رفسنجانی با استناد به کتاب «فرهنگ قرآن» خاطرنشان کرد: در این اثر با اشاره به آیات گوناگون قرآن کریم، ۲۶۰ عنوان و مفهوم در موضوع امتحان درصدها آیه برشمرده شده و این نشان از عظمت و اهمیت آزمایش انسان‌ها نزد خداوند دارد.
عضو مجلس خبرگان هدف کلی امتحان الهی را وجه تربیتی و آموزشی این مسئله عنوان کرد و گفت: در این امر انسان در حالت شور و دلهره از موفقیت و یا شکست، عقل و دین را مرکز توجه قرار داده و تلاش دارد تا با موفقیت مسیر تکامل را طی کند.
هاشمی رفسنجانی با اشاره به این‌که در آزمایش الهی هر شخص بزرگ‌تر، عالم‌تر و مسئول‌تر باشد، امتحانش نیز سخت‌تر و صعب‌تر خواهد بود، تصریح کرد: انسان همیشه در مصائب و مشکلات آزمایش نمی شود، بلکه آزمایش مهمتر در موفقیت‌ها، پیروزی‌ها و نعمات خداوند است و بسیاری در این مرحله ناموفق و شکست‌خورده بیرون می‌آیند.
رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام واقعه کربلا را یکی از مهمترین صحنه‌های امتحان حکام زمان از یک سو و مردم و امت اسلامی از سوی دیگر خواند و تأکید کرد: در واقعه دلخراش و عبرت‌آموز عاشورا، عده‌ای به ظاهر شکست خوردند، ولی از امتحان الهی سربلند و متعالی بیرون آمدند و بسیاری نیز با پیروزی مقطعی، در واقع شکست خوردند و در حضیض ذلت تاریخ گرفتار شدند.
هاشمی رفسنجانی در ادامه به موارد متعددی از فلسفه امتحان الهی همچون تقویت ایمان و تقوا، تربیت عمومی انسان، تصفیه و خلوص دل، جدا شدن صفوف مردم اشاره کرد و گفت: در قیام امام حسین(ع) به خوبی می‌توان روند پیوستن انسان‌ها و سپس ریزش آنان و جدا شدن صفوفشان را ملاحظه کرد.
عضو مجلس خبرگان ، بازگشت از خطا و اشتباه و نیز توبه را از دیگر آثار و برکات امتحان الهی خواند و تصریح کرد: با امتحان الهی انسان در عمل محک خورده و درک و دریافت و نیز تجربه او بالا رفته و همین امر رشد و تعالی انسان را در پی دارد.
هاشمی رفسنجانی، عبرت‌آموزی، شکر نعمت و وقوف به عظمت خلقت انسان را از دیگر آثار آزمایش و امتحان الهی خواند و تأکید کرد: «امتحان الهی» می‌تواند موضوع یک پژوهش بزرگ و تأثیرگذار در علوم انسانی و اسلامی باشد و خوب است توسط پژوهشگران محقق جنبه عملی پیدا کند.
عضو مجلس خبرگان انقلاب اسلامی و تأسیس نظام جمهوری اسلامی را یکی از صحنه‌های معاصر آزمون الهی برای ما مسلمانان عنوان کرد و گفت: در جریان مبارزات و پیروزی انقلاب اسلامی ایران، خداوند همه ما را مورد امتحان قرار داد و چون از این امتحان سخت، موفق بیرون آمدیم، نعمت پیروزی و نظام اسلامی را به ما ارزانی و البته حجت را نیز به ما تمام کرد.
هاشمی رفسنجانی پیروزی در دفاع مقدس و دیگر صحنه‌های انقلاب اسلامی را از دیگر آزمایش‌ها خواند و گفت: خداوند با اضمحلال صدام و رژیمش و نیز شناخته شدن وی به عنوان متجاوز، اجر مقاومت و صبر و ایثار رزمندگان را در آزمون سخت جنگ تحمیلی بر ما ارزانی کرد.
رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام وضعیت کنونی نظام اسلامی را نیز امتحانی دیگر از سوی خداوند خواند و گفت: مردم ایران همواره در عرصه‌های گوناگون، وفاداری و امتحان خود را به خوبی پس داده اند، اما آیا زمامداران اسلامی و مسئولان نیز توانسته‌اند از این عرصه موفق و سربلند بیرون بیایند؟
عضو مجلس خبرگان حوادث این روزهای غزه را از صحنه‌های دیگر آزمایش بشریت و ملت‌های مسلمان خواند و گفت: حوادث غزه در حال حاضر درس‌های بسیاری برای وجدان بشریت و ملت‌ها و دولت‌های مسلمان دارد، چرا که ۶/ ۱ میلیارد نفوس مسلمان در ۶۰ کشور اسلامی اعم از شیعه و سنی باید نقش خود را در این بزنگاه بزرگ تاریخ که قتلگاه زنان، کودکان و جوانان غزه شده و بناست که مبارزات هفتاد ساله آنان را یکسره به مسلخ ببرند، به خوبی ایفا کنند.واز سوی دیگر آزمایش قدرتهای سلطه گر است که علیر غم شعارهای انسان دوستانهدر این فاجعه انسانی یا ساکت ویا حامی ظا لممی باشند .