مردم سالاری آنلاين - تغییرات اقلیمی عامل آتش‌سوزی زمستانه

در‍‍ پی وقوع آتش‌سوزی‌های متعدد در نقاط مختلف جنگل‌های هیرکانی در استان‌های گیلان، گلستان و بخش‌هایی از جمهوری آذربایجان، دبیر مرجع ملی کنوانسیون تنوع زیستی کشور با اشاره به جابه‌جایی زمانی در وقوع آتش‌سوزی‌های طبیعی در شمال کشور گفت: وقوع آتش‌سوزی در فصل ‍‍پاییز معمول است و رخداد آن در فصل زمستان نشان از تغییرات اقلیمی دارد.
هادی کیادلیری در گفت و گو با ایسنا، ضمن اشاره به اینکه معمولا در فصل ‍‍پاییز و همزمان با خزان درختان و کاهش رطوبت هوا آتش‌سوزی به‌صورت طبیعی در شمال کشور رخ می‌دهد، اظهار کرد: اکنون شاهد جابه‌جایی زمان وقوع و افزایش شدت و حدت آتش‌سوزی‌ها در جنگل‌های شمال کشور نسبت به گذشته هستیم که تا حدی نشان از غیرطبیعی بودن این آتش‌سوزی‌ها دارد. یکی از عوامل تاثیرگذار در این جابه‌جایی زمانی و مکانی می‌تواند تغییرات اقلیمی باشد.
وی ادامه داد: یکی از نشانه‌های تغییرات اقلیمی نوسانات دما در فصل زمستان است که برخی روزها بسیار سرد و برخی روزهای دیگر با افزایش دما مواجه ‌می‌شویم همچنین تغییرات اقلیمی باعث جابه‌جایی فصل‌ها می‌شود و در بلند مدت می‌تواند موجب کاهش رطوبت در محیط‌های طبیعی مانند شمال کشور شود.
کیادلیری افزود: رطوبت موجود در جنگل‌های هیرکانی می‌تواند تا حد زیادی مانع از گسترش آتش‌سوزی‌ها شود اما با کاهش این رطوبت می‌توان ‍‍پیش‌بینی کرد که در آینده وسعت آتش‌سوزی‌ها افزایش ‍‍پیدا خواهد کرد.
دبیر مرجع ملی کنوانسیون تنوع زیستی کشور درباره علت تاخیر در اطفای حریق جنگل‌های شمال کشور اظهار کرد: به گفته سازمان جنگل‌ها ۹۰ تا ۹۵ درصد آتش‌سوزی در جنگل‌ها و مراتع ناشی از عوامل انسانی است. بر فرض پذیرش صحت این آمار، یکی از دلایل تاخیر در اطفای حریق جنگل‌ها این است به‌لحاظ علمی نمی‌توان مکانی که فردی قرار است در آن آتشی روشن کرد را ‍‍پیش‌بینی و مشخص کرد.
کیادلیری همچنین با بیان اینکه یکی دیگر از دلایلی که اطفای به‌موقع حریق اتفاق نمی‌افتد نبود مدیریت ریسک در کشور است، تصریح کرد: ما زمانی اقدام به کاری می‌کنیم که با بحران مواجه می شویم یعنی نحوه مدیریت ما در کشور مدیریت حین بحران است که این الگوی مدیریت در حوزه محیط زیست و منابع طبیعی ‍‍پاسخگو نیست.
به گفته وی یکی از دلایلی که بیشتر مواقع در مواجهه با حریق جنگل‌ها شکست خورده‌ایم این است که در ‍پیش‌بینی و ‍‍پیشگیری از وقوع آتش‌سوزی‌ها موفق عمل نکرده‌ایم و مدیریت ریسک نداشته‌ایم همچنین زمانی‌که آتش‌سوزی در منابع طبیعی رخ می‌دهد صحبت‌های گذرا و نمادینی درباره لزوم ارتقای آموزش و ترویج آگاهی در این زمینه به گوش می‌رسد اما در عمل آموزش و ترویج آگاهی در این زمینه به حد کافی اتفاق نمی‌افتد.
دبیر مرجع ملی کنوانسیون تنوع زیستی کشور همچنین تاکید کرد: با توجه به آمار اعلام شده از سوی سازمان‌های متولی مبنی بر اینکه بیشتر آتش‌سوزی‌هایی که در منابع طبیعی رخ می‌دهد ناشی از عوامل انسانی است، لازم است در کنار آموزش و افزایش آگاهی به شناسایی انگیزه ایجاد آتش‌سوزی‌ها نیز ‍‍پرداخته شود تا بتوان براساس الگوی رفتاری جامعه آتش‌سوزی‌های احتمالی را ‍‍پیش‌بینی و نیازها و انگیزه‌های جوامع محلی را مرتفع کرد.
کیادلیری درباره ‍‍پ‍‍یامد آتش‌سوزی در جنگل‌های هیرکانی با بیان اینکه ‍‍پیامدها بستگی به وسعت، شدت و حدت آتش‌سوزی‌ها دارد، اظهار کرد: مطالعات نشان داده که اکوسیستم جنگل‌های هیرکانی فعلا توانایی احیای خود را دارد و می‌تواند خسارات ناشی از آتش‌سوزی‌ها را در بلند مدت جبران کند اما مساله این است که چالش‌های متعددی طی سالیان گذشته متوجه این جنگل‌های با ارزش بوده بنابراین کوچکترین چالش جدیدی که به این جنگل‌ها اضافه شود می‌تواند به یک ابر چالش تبدیل شود و توانایی اکوسیستم را در بازیابی و احیای خود از بین ببرد.
وی ادامه داد: افزایش تعداد و وسعت آتش‌سوزی‌ها نیز می‌تواند توانایی اکوسیستم را برای احیای خود از بین ببرد که افزایش این روند طی سالیان گذشته نگران کننده است همچنین اکوسیستم نمی‌تواند به‌راحتی خود را با جابه جایی زمان آتش‌سوزی‌ها تطبیق دهد و ذخایر خود را بازیابی کند.
کیادلیری در ‍‍پایان خاطرنشان کرد: علی‌رغم ارزش بسیار زیادی که جنگل‌های هیرکانی و اکوسیستم‌های آن دارد اما از سطح کمی برخوردار است و وسعت آن نسبت به مساحت کشور بسیار کم است بنابراین هر درختی که در این جنگل‌ها از بین برود حائز اهمیت است و خسارت محسوب می‌شود.
به گزارش ایسنا، آتش‌سوزی گسترده در جنگل‌های هیرکانی جمهوری آذربایجان هم مرز با ایران از شامگاه روز یکشنبه (۲۱ دی‌ماه) آغاز شد و روز دوشنبه و سه‌شنبه هفته گذشته فروکش کرد. بار دیگر روز چهارشنبه (۲۴ دی )شعله‌ور شد . زبانه های آتش در کشور همسایه شمالی ایران، ابتدا از مناطق هم مرز با جنگل های هیرکانی روستای بهارستان در حوزه پایین دست حیران شهرستان مرزی بندر آستارا آغاز شد و به کل نوار مرزی سرایت کرد.