رجیستری یکی از راه‌هایی است که دستگاه‌های مبارزه با قاچاق کالا برای کاهش قاچاق گوشی تلفن همراه تدوین و اجرا کردند، اما این اجرا هیچگاه کامل نبوده و مشکلاتی را به همراه داشته است، اخیرا هم رجیستری گوشی مسافری تغییر کرد و همین موضوع به رشد قاچاق از این طریق پاسپورت اجاره‌ای شدت گرفت!

رجیستری یکی از راه‌هایی است که دستگاه‌های مبارزه با قاچاق کالا برای کاهش قاچاق گوشی تلفن همراه تدوین و اجرا کردند، اما این اجرا هیچگاه کامل نبوده و مشکلاتی را به همراه داشته است، اخیرا هم رجیستری گوشی مسافری تغییر کرد و همین موضوع به رشد قاچاق از این طریق پاسپورت اجاره‌ای شدت گرفت!
به گزارش مردم‌سالاری‌آنلاین، قاچاق گوشی تلفن همراه یکی از پرسودترین مواردی است که مورد توجه قاچاقچیان قرار دارد چراکه به راحتی می‌توانند با واردات قاچاق بیش از دو برابر هم به قیمت اصلی اضافه کرده و آن را بفروشند. 
ایران یکی از واردکنندگان اصلی گوشی تلفن همراه در جهان است و براساس آخرین آمارها سالانه به بیش از 15 میلیون دستگاه از آن نیاز دارد تا بتواند نیاز مردم را پاسخ دهد. متاسفانه ایران هیچگاه به صورت جدی وارد حوزه تولید گوشی نشده و صرفا چند طرح نیمه تمام و شکست خورده در این راستا داشته است که محصولات مونتاژی آن مورد اقبال عمومی ‌قرار نگرفت!
این وضعیت شرکت‌های زیادی را در کشور ایجاد کرد که به صورت رسمی ‌و غیررسمی ‌خود را واردکننده گوشی معرفی کردند که قبلا ارز دولتی 4200 تومانی برای واردات از دولت دریافت می‌کردند و خیلی این ارزها به جای تبدیل به گوشی سر از بازار آزاد درمی‌آورد تا اینکه این گروه کالایی از ردیف ارز 4200 تومانی خارج شد! 
با این حال سود این بازار آن چنان بالاست که بسیاری از واردکنندگان حتی با وجود تهیه ارز آزاد حاضرند که به هر شکلی که می‌توانند گوشی را وارد کنند! از این رو برخی از آنها به سمت واردات قاچاق رفتند و با اینکه مقامات از کاهش قاچاق و بعضا نبود آن صحبت می‌کنند ولی باز هم راه برای ورودش باز است.
راهی که گوشی مسافری باز کرد!
واردات غیرقانونی گوشی تلفن همراه با تدوین و اجرای قانون رجیستری شاید مانند قبل نباشد، اما به دلیل جذابیت این بازار؛ همچنان ادامه دارد. یکی از این راه‌ها واردات مسافری است البته قبل از این، مسافران باید گوشی‌های وارداتی خود را در گمرک فرودگاه‌ها رجیستر می‌کردند و این خود به کمتر شدن قاچاق کمک می‌کرد.
با این حال به‌رغم ادعاهای صورت گرفته، قاچاق موبایل پس از اجرای طرح رجیستری به صفر نرسید و برخی افراد با سوءاستفاده از رویه واردات مسافری گوشی اقدام به قاچاق گوشی به کشور می‌کنند. 
درواقع رویه به این شکل شده است هرگونه ممنوعیتی که درنظر می‌گیرند باز هم هستند افرادی که آن را دور بزنند. به‌عنوان مثال برخی افراد اقدام به سوءاستفاده از عکس پاسپورت افرادی می‌کردند که به تازگی به کشور بازگشته‌اند و گوشی‌های قاچاق خود را به جای گوشی مسافری با عکس پاسپورت این افراد و بدون اطلاع آنها رجیستری و فعال می‌کردند، اما پس از آن که این موضوع رسانه‌ای شد، اعلام کردند گوشی وارداتی تنها باید برای فرد صاحب پاسپورت با سیمکارت بنام خودش و به مدت ۲۰ روز هم در شبکه باشد تا رجیستری صورت گیرد!
پاس چند؟ 
از زمانیکه کرونا شیوع پیدا کرد و میزان سفرها هم کم شد قیمت عکس پاسپورت هم بالا رفت قبلا دو میلیون تومان بود، اما الان بین سه و نیم تا چهار میلیون تومان خرید و فروش می‌شود با این حال طبق اعلام انجمن واردکنندگان موبایل، خلأهای قانونی در شیوه جدید رجیستر موبایل مسافری، راه قاچاقچیان را هموار کرده و خرید و فروش پاسپورت به قدری زیاد شده که قیمت آن از پنج میلیون به دو میلیون و ۵۰۰ هزار تومان و در نهایت به ۲۰۰ هزار تومان رسید.
قضیه از این قرار است که ۱۲ مهرماه انجام رجیستری گوشی باید در مبادی ورودی و به صورت حضوری انجام می‌شد، اما تشکیل صف‌های طولانی و معطلی فراوان موجب اعتراضات زیادی از سوی مسافران شد و گمرک ایران نیز به دلیل ازدحام جمعیت با مشکلاتی در این رابطه مواجه شد که در مجموع در شرایط کرونایی موجود امکان رعایت کامل پروتکل‌های بهداشتی فراهم نبوده و عاملی برای شیوع بیماری کووید-۱۹ شده بود.
بنابراین  ۱۸ آذرماه مهرداد جمال ارونقی،‌ معاون فنی گمرک ایران، در نامه‌ای به ستاد مبارزه با قاچاق کالا با ارائه گزارشی از شرایط موجود، درخواست کرد که جهت جلوگیری از شیوع بیماری کرونا و همچنین در راستای رضایتمندی مسافران ورودی و نظام‌مند کردن فرایند رجیستری، اجرای طرح رجیستری گوشی موبایل، به صورت غیرحضوری و پس از انجام استعلامات سیستمی ‌از واحد گذرنامه و در مکانی غیر از مبادی ورودی گمرک انجام شود تا ضمن جلوگیری از سوءاستفاده‌های احتمالی از اجرای طرح، از تجمع و شیوع بیماری کووید-۱۹ با قطع زنجیره شیوع ویروس کرونا جلوگیری شود.
در نتیجه آن و همچنین اعلام قبلی ستاد مقابله با کرونا برای هشدار نسبت به وضعیت شکل گرفته در مبادی ورودی و عدم رعایت پروتکل‌های بهداشتی، اعلام شد که از اول دی‌ماه رجیستری به صورت غیرحضوری انجام شود!
حالا این موضوع باعث گلایه واردکنندگان موبایل شده است؛ بهطوری‌ که انجمن واردکنندگان موبایل اعلام کرده است که «خلاهای قانونی در شیوه جدید رجیستر موبایل مسافری، راه قاچاقچیان را هموار کرد. قاچاق موبایل یک شبه رونق گرفت و حالا دلالان پاسپورت مسافری در مراکز خرید و فروش موبایل جولان می‌دهند.»
در همین رابطه امیر اسحاقی، دبیر انجمن واردکنندگان موبایل اظهار کرد: «براساس روش جدید، مسافر حتما باید موبایل را در فرودگاه اظهار کرده باشد و بعد در ای پی ال گمرک حقوق و عوارض گمرکی را پرداخت کند، اما در عمل سامانه اظهار موبایل در فرودگاه را کنترل نمی‌کنند و مانند روال قبلی هر کس با یک مشخصات سفر مثل پاسپورت و مهر ورود و خروج می‌تواند رجیستر موبایل را انجام دهد. این فرایند فرصت را برای قاچاقچیان که برای ثبت رجیستری پاسپورت خرید و فروش می‌کردند فراهم کرده است.»
مصوبات دردسرساز
جالب اینجاست که این قاچاق به دلیل درخواستی است که رئیس گمرک برای کاهش اعتراضات مسافران انجام داده است! یعنی مدیران به جای اینکه مشکل تعلل در عرضه خدمات در مبادی ورودی را کاهش دهد با یک مصوبه به قاچاق بیشتر دامن زده است و جالب‌تر اینکه کسی از او بازخواست نمی‌کند! 
این اتفاق تصویری کوچک از صدها تصمیم نادرستی است که مدیران در عرصه‌های مختلف می‌گیرند و تبعات آن را در نهایت مردم باید به دوش بکشند! خرید و فروش پاسپورت در کنار کارت ملی و شناسنامه و سایر مدارک هویتی در سایه کم‌کاری نهادهای مسئول رشد یافته و این اتفاق مانند خوره به جان اقتصاد افتاده است.
گزارش: محمد سیاح