اختلال تاثیرپذیری فصلی یا افسردگی پاییزی هر ساله در یک زمان مشخص از فصل‌های سرد سال مردم را گرفتار می‌کند؛ اختلالی که در بسیاری از موارد برقراری ارتباط اجتماعی و همچنین تحرک بیشتر به ویژه ورزش نرم کاهش می‌یابد ولی امسال با توجه به شیوع کرونا، اجرای این موارد درمانی بسیار سخت‌تر است.

اختلال تاثیرپذیری فصلی یا افسردگی پاییزی هر ساله در یک زمان مشخص از فصل‌های سرد سال مردم را گرفتار می‌کند؛ اختلالی که در بسیاری از موارد برقراری ارتباط اجتماعی و همچنین تحرک بیشتر به ویژه ورزش نرم کاهش می‌یابد ولی امسال با توجه به شیوع کرونا، اجرای این موارد درمانی بسیار سخت‌تر است.
به گزارش ایرنا، افسردگی اختلالی با مشخصه اصلی حالت پریشانی در وضعیت‌ها و موقعیت‌های مختلف به مدت حداقل ۲ هفته است؛ این بیماری به طور معمول همراه با علائمی نظیر نداشتن اعتماد به نفس، بی علاقگی نسبت به انجام فعالیت لذت بخش، بی حالی و احساس درد بدون دلیل ظاهر می‌شود.
اختلال افسردگی می‌تواند تاثیر منفی بر شخصیت فرد، کار یا زندگی تحصیلی و نیز وضعیت خواب، عادت‌های غذایی و سلامت عمومی داشته باشد و همین عوارض مراجعه به موقع به روانشناس و روان پزشک را در صورت مشاهده علائم، به امری ضروری تبدیل می‌کند.
در حال حاضر آمار دقیق از افسردگی در ایران و به تبع آن آذربایجان غربی وجود ندارد ولی وجود برخی اختلال های ناشی از افسردگی به عقیده کارشناسان بسیار مشهود است؛ اختلال هایی که به خاطر وضعیت فرهنگی موجود در بیشتر موارد درمان نمی‌شود.
البته امسال به خاطر شیوع بیماری کرونا، موضوع سلامت روان و جلوگیری از افسردگی نیز بسیار حائز اهمیت بوده که البته باید با ارتقای سواد سلامت روانی و عمل به توصیه پزشکان و روان شناسان، عملی شود و حتی الامکان از مراجعه به پزشکان برای موارد غیرضروری اجتناب شود.
متخصص اعصاب و روان ارومیه ای در این خصوص گفت: افسردگی پاییزی شایع ترین نوع افسردگی است که در فصل پاییز بسیاری از افراد جامعه را مبتلا می کند.
محمدرضا حیدری افزود: بعضی از افراد در ماه های آبان و آذر دچار کاهش انرژی، انگیزه و افت خلق می شوند و دوباره در فروردین ماه به حالت عادی برمی گردند که رفتارشناسان این نوع اختلال را افسردگی فصلی یا اختلال تأثیرپذیری فصلی(SAD) می نامند، که هرساله در یک زمان مشخص شروع می شود.
وی با اشاره به اینکه افسردگی های فصلی در سنین بالای ۴۵ سال ۲ برابر افراد دیگر است، اظهار کرد: این افسردگی در زنان خیلی بیشتر از مردان بوده و این ناهنجاری در فصل پاییز و زمستان مربوط به ترشح هورمون ملاتونین در مغز است که به آن هورمون وابسته به خواب نیز می گویند.
وی ادامه داد: این هورمون در تاریکی و وقت خواب شبانه بیشترین میزان ترشح را دارد و به علت کوتاهی روزها و طولانی بودن شب ها در این ۲ فصل این هورمون به اندازه ای بیشتر ترشح می شود.
وی اضافه کرد: بسیاری از علائم شایع افسردگی مثل احساس خستگی مفرط، کسالت و یکنواختی، کاهش میزان انرژی، احساس غمگینی و پوچی در بیشتر ساعات روز و تمایل به گریه، تحریک پذیری عصبی و احساس اضطراب و بی قراری، بی علاقگی به فعالیت های روزانه و پایین آمدن سطح عملکرد، احساس یاس شدید و مرور کردن عقاید منفی از علائم قطعی این بیماری است.
به گفته وی از دیگر از علائم این بیماری می توان به عدم تصمیم گیری صحیح، افزایش اشتها و اضافه وزن و میل افراطی به خوردن اغذیه های شیرین و پر از کربوهیدرات، احساس خواب‌آلودگی و افزایش نیاز به خواب، تمایل افراطی به تنهایی و انزوا گزینی و ملامت گری و سرزنش خویشتن اشاره کرد.
وی اظهار کرد: کسانی که دچار این علایم هستند باید به سرعت با یک متخصص مجرب مشورت کنند تا تحت آزمایش ها و ارزیابی های لازم تشخیصی قرار بگیرند؛ بررسی علائم و نشانه ها الزامی بوده و گاه همین این نشانه ها علت بیماری بالینی دیگری است.
وی ادامه داد: شیوع افسردگی فصلی نوع زمستان با توجه به اقلیم، سن و جنسیت متفاوت است و همچنین میزان شیوع در اقلیم های مرتفع (نواحی کوهستانی) بیشتر است.
این روانشناس و استاد دانشگاه گفت: افسردگی فصلی در برخی از افراد حساس شایع است و شدت افسردگی آنان از حد خفیف و ملایم فراتر رفته و علائم آنان با آغاز پاییز و زمستان بیشتر می شود.
وی اضافه کرد: افزایش نور، کمتر کردن مصرف غذاهای ترش، گنجاندن برنامه های گردش و تفریح در برنامه های هفتگی، پیاده روی روزانه ۲۰ دقیقه ای، استفاده از رنگ های گرم، استفاده از ویتامین ها در برنامه های روزانه، برنامه ریزی جدید برای زندگی و چیدن ورزش و یادگرفتن چیزهای جدید در آن از جمله راه های درمان افسردگی پاییزی است.
کارشناس مسوول گروه سلامت روانی، اجتماعی و اعتیاد دانشگاه علوم پزشکی آذربایجان غربی در این خصوص به خبرنگار ایرنا گفت: افسردگی یکی از اختلال های روحی و روانی شایعی است که در تمام سنین کودکی، بزرگسالی یا سالمندی بروز می کند.
حسن کریمی با اشاره به احتمال افزایش اختلال های روانی بر اثر شیوع بیماری کرونا در جامعه افزود: درصد شیوع افسردگی در سنین ۳۰ تا ۴۰ سالگی بالا بوده و ۱۲ تا ۱۵ درصد از افراد جامعه به آن دچار هستند که این میزان در زنان ۱۵ تا ۲۰ درصد است که البته این موارد، در شرایط کنونی که کرونا نیز مشکلات بیشتری را ایجاد کرده، افزایش می یابد.
وی با اشاره به اینکه افسردگی آسیب جدی را به خلق، احساسات و هیجان های درونی فرد وارد می کند، اظهار کرد: کاهش علائق، لذت ها و میزان انگیزش از جمله مهمترین علائم افسردگی پاییزی است.
وی اضافه کرد: افسردگی باعث ناامیدی بیمار شده و در نهایت شدت بروز افکار منجر به خاتمه حیات را در بیمار به دنبال دارد؛ طبق تحقیقات از هر سه بیمار افسرده، ۲ بیمار دارای افکاری در این خصوص هستند.
وی اظهار کرد: اگر بخواهیم افرادی را که با نشاط و امید زندگی می کنند در یک کلمه توصیف کنیم، شاید هوشیار مناسب ترین واژه باشد.
کارشناس سلامت روان حوزه معاونت امور بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی آذربایجان غربی نیز با اشاره به اینکه حرف زدن با افراد قابل اعتماد می تواند قدم اول برای بهبود افسردگی باشد، گفت: حرف زدن در مورد افسردگی با یک عضو خانواده، دوست یا درمانگر نقشی کلیدی در آغاز درمان ایفا می کند.
الهام مهدخواه افزود: تشخیص قطعی افسردگی توسط روان شناسان، پزشکان و روان پزشکان انجام می گیرد؛ آگاهی از علایم بیماری و مراجعه به موقع و دریافت مشورت های تخصصی می تواند مسیر درمان را کوتاه و بازگشت به زندگی عادی را سرعت ببخشد.
وی بیان کرد: افسردگی یک بیماری است که در آن، خُلق فرد غمگین است و علاقه اش را به کارهایی که قبلا انجام می داده است را از دست می دهد.
وی با تاکید بر اینکه عملکرد روزانه فرد مبتلا به افسردگی مختل می شود و این شرایط حداقل به مدت ۲ هفته ادامه می یابد، اظهار کرد: کاهش انرژی، تغییراتی در میزان خواب و اشتها، بی قراری و اضطراب، فقدان قدرت تصمیم گیری، احساس بی ارزشی، عذاب وجدان، ناامیدی و فکر آسیب به خود از علایم موجود در افراد افسرده است.
کارشناس سلامت روان دانشگاه علوم پزشکی آذربایجان غربی با تاکید بر اینکه در شرایط کرونایی نیز باید زندگی سالم روانی را تمرین کنیم، گفت: داشتن زندگی سالم و بدون آسیب در گرو داشتن امید، نشاط و برنامه ریزی برای سلامت است.
نایب پاویر افزود: امید و نشاط نیز با تجهیز جامعه و افراد به دانش خود مراقبتی، خودیاری، خودآگاهی، دانش سلامت، سواد سلامت، انتخاب سبک زندگی سالم و با محوریت کسب قابلیت های جسمی، روحی، معنوی، اجتماعی محقق می شود.
این روانشناس اظهار کرد: همه این عوامل، نظام بهداشتی و نظام سلامت را متوجه به خدمات دهی و سرمایه گذاری در خارج از محیط بیمارستانی و به سمت خدمت دهی در حوزه پیشگیری اولیه و توانمندسازی مبتنی بر خود مردم کرده است.
وی بیان کرد: بیکاری، مشکل ازدواج و طلاق، مرگ یکی از اعضای خانواده و نزدیکان، پیامدهای ناشی از جنگ، فقر، افسردگی پس از زایمان در زنان، ابتلا به انواع بیماری ها به ویژه بیماری های اعصاب لاعلاج، ورشکستگی و بروز افسردگی با منشا ژنتیکی و اکنون حواشی بیماری کرونا در جامعه از جمله دلایل بروز افسردگی بوده و خطر ابتلا در برخی از فصل های سرد سال بالاتر است.
وی اضافه کرد: در اثر ابتلا به مشکلات روحی بسیاری از بیماری های جسمی از جمله مشکلات قلبی عروقی، سکته قلبی و مغزی، ریزش موی سر، اضافه وزن یا لاغری شدید و نیز مشکلات گوارشی پدید می آید که می توانند سلامت فرد را به شدت تحت تاثیر قرار دهد.
فوق تخصص اعصاب و روان نیز با بیان اینکه بانوان ۲ برابر مردان دچار افسردگی می شوند، گفت: بانوان ۲ برابر بیشتر از آقایان در معرض ابتلا به بیماری افسردگی هستند و در سال های اخیر نیز شاهد رشد قابل توجهی در این باره بوده ایم.
آرزو کیانی با تاکید بر اینکه افسردگی باید توسط خانواده ها جدی گرفته شود، اظهار کرد: اختلال تاثیرپذیری فصلی در بسیاری مواقع دارای اشکال پنهان است که به شکل اختلاف های خانوادگی هم بروز می کند.
به گزارش ایرنا بر اساس گزارش سازمان جهانی بهداشت، بار بیماری افسردگی تا چندی دیگر به بیشترین بار بیماری ها در دنیا و به رتبه اول خواهد رسید و نرخ افسردگی در زنان بیش از مردان است.
حل مشکلات اقتصادی و اجتماعی خانواده ها، توسعه نشاط اجتماعی و خانوادگی در کنار توجه به معنویات از نظر بسیاری از صاحب نظران عوامل مهم پیشگیری از بروز افسردگی به شمار می رود اما سهل ترین راهکار برای فرار از اختلال تاثیرپذیری فصلی حرف زدن است.
در شرایط کنونی نیز که بیماری کرونا، به همراه خود مشکلات روانی را به سبب افزایش زندگی انفرادی، بیمار یا مرگ نزدیکان و مواردی از این دست، داشته پیشگیری از بروز افسردگی پاییزی بسیار مهمتر از سال های گذشته است.