نخستین فصل بررسی‌های باستان‌شناسی شهرستان انار در استان کرمان در راستای تکمیل نقشه باستان‌شناسی کشور و شناخت توالی فرهنگی استقرارهای این شهرستان؛ به شناسایی ۱۲۰ اثر فرهنگی- تاریخی و ۴۷ رشته قنات منجر شد.
به گزارش روابط عمومی پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری، محمد حسین عزیزی خرانقی که با همراهی سپیده جمشیدی یگانه، سرپرستی این تیم بررسی را آغاز کرده است، با بیان اینکه در بررسی‌های انجام شده، در این شهرستان تا کنون ۱۲۰ اثر فرهنگی- تاریخی شامل محوطه‌ها و بناهای تاریخی و مخصوصا سازه‌های آبی، شناسایی شده‌اند، ادامه داد: قدیمی‌ترین آثار شناسایی شده چند محوطه تاریخی مربوط به دوره‌های تاریخی است که عمده آثار آن مربوط به دوران اسلامی و مخصوصا دوره‌های صفوی، قاجار و پهلوی است.
وی شاخص‌ترین اثر شناسایی شده در این شهرستان را ارگ تاریخی انار دانست که در محل به ارگ ساسانی معروف و ۱۷بهمن سال گذشته به شماره‌ی ۳۰۳۴ در فهرست آثار ملی کشور ثبت شده و افزود: متاسفانه امروز بناهای تاریخی داخل ارگ که تا سال ۱۳۶۷ بر اساس عکس‌های هوایی سال ۱۳۴۲ سالم بوده و حتی بناهای سه طبقه نیز در آن وجود داشته، بصورت کامل تخریب و تسطیح شده و امروزه فقط حصار پیرامونی آن باقی مانده است.
او یکی از یافته‌های ارزشمند این بررسی را شناسایی ۴۷ رشته قنات در این شهرستان دانست و اضافه کرد: هر چند این کشف گویای تلاش خستگی‌ناپذیر مردم ساکن کویر در این نقطه از کشور به منظور تامین آب مورد نیاز کشاورزی و آبادانی بیابان‌های انار است، اما متاسفانه در دهه‌های اخیر با احداث چاه‌های عمیق و بهره‌برداری بی‌رویه آب‌های زیرزمینی، اکثر این قنات‌ها خشک شده و تنها پنج رشته آن هنوز بخشی از آب کشاورزی منطقه را تامین می‌کنند.
عزیزی خرانقی، قنات را یکی از سازه‌های بسیار پیچیده تامین آب در جهان دانست که احداث آن نیاز به تکنولوژی و دانش بسیار بالایی در خصوص شناخت زمین‌شناسی منطقه، شناخت جریان‌های آب زیر سطحی و پوشش گیاهی و درک و محاسبه دقیق طول آن از مادر چاه تا مظهر قنات داشته است و افزود: متاسفانه در بسیاری از نواحی مرکزی ایران با از دست رفتن مقنی‌های متخصص حفر قنوات، اینک بخش بزرگی از این دانش از بین رفته است. هر چند که حفر چاه‌های عمیق که هر سال بر عمق آن‌ها افزوده می‌شود، کاملا موضوع آبیاری به وسیله قنات را که هزاران سال موجب آبادانی تمامی شهرهای مرکزی ایران بودند را بلا استفاده کرده است.
وی استفاده گسترده از آب‌های زیر سطحی به وسیله چاه‌های عمیق و کشت گسترده و تسطیح زمین‌های مناسب برای ایجاد باغ‌های بزرگ پسته که امروز عمده محصول کشاورزی منطقه است را باعث تخریب گسترده آثار تاریخی در پیرامون شهرها و روستاهای این شهرستان دانست که در بخش‌هایی برای ایجاد باغ پسته، بافت‌های تاریخی تخریب شده است.
سرپرست هیئت باستان شناسی، با بیان اینکه شهرستان انار تا سالیان پیش دارای بافت تاریخی بسیار خوبی بوده و کاروانسرا و تک بناهای موجود گواهی بر این مدعا هستند افزود: متأسفانه این مناطق به شدت مورد تخریب و دست درازی قرار گرفته و امروزه تنها تک بناهایی بدون هیچ ارتباط ارگانیک در گوشه و کنار این شهر قرار دارند که آن‌ها نیز کاملا مورد بی‌توجهی قرار گرفته و در حال نابودی هستند.
او با اشاره به اینکه ۱۷ اثر این شهرستان در گذشته در فهرست آثار ملی کشور ثبت شده‌اند، افزود: با این وجود آن‌ها از حداقل حمایت‌ها و حفاظت‌ها بهره‌مند نیستند و حتی یکی از بناهای ثبت فهرست آثار ملی خانه تاریخی بهرامی که ۲۴ اسفند ۱۳۸۳ به شماره ۱۱۶۱۲ در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده، در گذشته‌ی نه چندان دور تخریب و تسطیح و روی آن خانه‌ای جدید ساخته شده است.
عزیزی خرانقی ابراز امیدواری کرد : این بررسی و شناسایی و معرفی آثار باقی مانده این شهرستان بتواند از روند تخریبی آثار فرهنگی در این بخش از کشور کاسته و باعث حفظ و حراست و توجه بیشتر مردم و مسئولان این شهرستان به آثار ارزشمند فرهنگی- تاریخی باقی مانده خود شود.
به گزارش ایسنا، از اواسط دهه ۹۰ خبرهای مختلفی از ساخت وساز در اطراف ارگ تاریخی انار منتشر شدند، خبرهایی مانند آغاز مراحل ساخت‌وساز یک آپارتمان در ۵۰ متری ضلع شرقی ارگ انار و تعرض به حریم این بنای تاریخی، یا ساخت مقبره و نصب سازه گنبدی فلزی با ارتفاع غیرمجاز روی مقبره شهید گمنام در حریم ارگ ساسانی انار که با وجود هشدارهای فعالان میراث فرهنگی منطقه نسبت به بی توجهی‌ها در این محوطه‌ی تاریخی، اما هیچ توجهی به آن نشد.
دریافت صفحه با کد QR