این چهارمین‌بار بود که در خیابان مشرف به محل کارش دور می‌زد و جایی برای پارک خودرو پیدا نمی‌کرد. چاره‌ای نداشت، جلوتر رفت. پیچید و ماشین را در حاشیه خیابان بغلی پارک کرد و آماده شد تا مسیر باقیمانده تا اداره را ویلچرزنان برگردد. کمی جلوتر باید از یک جوی عریض رد می‌شد، اطراف را نگاه کرد، پلی برای عبور ندید، خطر را به جان خرید و از همان حاشیه خیابان در جهت خلاف حرکت خودروها راه افتاد. چندصدمتر آن‌طرف‌تر یک‌پل کوچک دید اما برای عبور از پل باید کسی می‌بود تا ویلچرش را از اختلاف سطح پل با زمین بلند کند. دوباره راه افتاد، سرعت برخی ماشین‌ها آنقدر بالا بود که از نگاه به مقابلش هراس داشت. بالأخره به کمک مرد جوانی به پیاده‌رو رسید. چرخ‌های ویلچرش هرچند متر یکبار در ترک‌های کف‌پیاده‌رو گیر می‌کرد. پیاده‌رو پر بود از چاله‌، جای خالی تعدادی سنگ‌فرش، اختلاف سطح پی‌درپی و فراز و فرود. نفسش بند می‌آمد، هرازچندی در عبور از اختلاف سطوح یک‌دستش را به درخت یا دیوار تکیه می‌داد، چشم‌هایش را می‌بست و با دست دیگر آرام‌آرام چرخ‌های ویلچر را هدایت می‌کرد.
از همه بدتر خودروهایی بودند که در پیاده‌رو و چسبیده به در خانه‌ها پارک شده بودند. هر باردر برخورد با این صحنه باید کمی از مسیر آمده را برمی‌گشت، خودش را به نزدیک‌ترین پل می‌رساند، وارد حاشیه خیابان می‌شد، ماشین را دور می‌زد و دوباره می‌رفت تا پلی برای برگشت دوباره به پیاده‌رو پیدا کند. به هر ترتیب خودش را مقابل اداره رساند. قبل از رفتن به داخل ساختمان، برگشت و باز نگاهی به تابلوی پارک خودروی معلولین انداخت. بله، خودروی سفیدرنگ و فاقد پلاک‌ویژه معلولان هنوز همان‌جا پارک بود. بعد از ساعت کار در فراز و فرودهای مسیر پیاده‌رو به درد بازوهایش که از ویلچرزدن در مسیر طولانی و غیرهمسطح ایجاد شده بود فکر می‌کرد، به‌اینکه اگر اینطور پیش برود، باید جلسات فیزیوتراپی را از سر بگیرد، وقتی به خودرویش رسید چشمش به برگه جریمه افتاد و همان‌جا خشکش زد...
به گزارش "مردم‌سالاری آنلاین" این ماجرای صدها شهروند معلولی است که دو بازوی قانون ‌وفرهنگ هنوز هم نتوانسته از حقوقشان صیانت کند. این افراد نه تنها به حقوق حقه خود دست نمی‌یابند بلکه در ازای عدم‌التزام سایرین به قانون جریمه هم می‌شوند.
 
اجرای قانون اندر خم یک کوچه
دو سال پیش رئیس مرکز اجرائیات پلیس‌راهور ناجا در گفت‌و‌گو با مردم‌سالاری آنلاین از برخورد شدید با توقف در جایگاه پارک‌خودروی معلولان خبر داده و گفته بود: توقف در این نقاط در زمره شدیدترین نوع تخلفات ساکن قرار گرفته است.
سرهنگ احمدکرمی‌اسد بیان کرده بود: این نوع تخلف با صدور کدجریمه مخصوص در فهرست شدیدترین تخلفات ساکن قرار گرفته و هدف از این اقدام حفظ حقوق‌شهروندی افراد دارای معلولیت است.
این مسئول حتی از ارسال نامه‌ به همه استان‌های کشور به‌منظور نیازسنجی معابر، نصب تابلوهای جدید، ساماندهی تابلوهای فعلی و خط‌کشی محدوده تابلو سخن گفته و از ایجاد یک‌پل ارتباطی بین‌ مجموعه پلیس‌راهور و شهروندان معلول و جانباز برای دریافت گزارش تخلفات به‌صورت آنلاین خبر داده بود. با اینکه دوسال از اطلاع‌رسانی این اقدام می‌گذرد اما اجرای قاطعانه آن هنوز اندر خم یک کوچه است.
 
جریمه معلولان به‌علت بی‌قانونی دیگران
یک شهروند دارای معلولیت می‌گوید: جایگاه پارک‌خودروی معلولان اگرچه با تابلوی ویژه مشخص می‌شود اما همچنان توسط شهروندان تندرست اشغال می‌شود و با اینکه پارک در این نقاط مشمول جریمه است اما قانون هم در برابر متخلفین برخورد قاطعانه‌ای نشان نمی‌دهد. مرتضی ولیا که کارمند بخش خصوصی است ادامه می‌دهد: مردم تابلوهای ویژه پارک‌خودروی معلولان را یا به رسمیت نمی‌شناسند یا رعایت این حق را در نتیجه عدم اعمال قانون، غیرجدی تلقی می‌کنند و در نهایت این فرد معلول است که نه تنها در قبال تضییع حقوق خود قادر به حق‌خواهی نیست بلکه بابت توقف در نقاط ممنوعی که عدم‌مناسب‌سازی‌شهری چاره‌ای جز این برایشان باقی نمی‌گذارد، جریمه هم می‌شود.
 
آموزش از پایه، راه‌گشای فرهنگسازی
مریم سفیدگری، یکی دیگر از کارمندان دارای معلولیتی است که با مشکل عدم دسترسی به جایگاه ویژه پارک‌ خودروی معلولان مواجه است. او تقریباً هر روز در خیابان مقابل محل‌کارش با چالش توقف خودروهای فاقد پلاک معلولان و جانبازان در جایگاه‌های ویژه پارک‌خودروی معلولان مواجه است و ناچار است خودروی خود را با فاصله زیاد از محل کارش پارک کند و پیاده به اداره برود.
وی که عموماٌ در محدوده خیابان فلسطین تهران تردد دارد، می‌گوید: بارها از نزدیک مشاهده کرده‌ام که جرثقیل خودروهای متوقف در پارک‌ دوبله را می‌برد اما با خودروهای متوقف در جایگاه پارک‌ خودروی معلولان کاری ندارد و این نشان می‌دهد که احترام به حقوق معلولان گاهی حتی برای اعمال‌کنندگان قانون نیز ناشناخته است.
یکی از دلایلی  که موجب می‌شود شهروندان خودروی خود را در جایگاه پارک خودروی معلولان متوقف کنند مشخص نبودن محدوده پارک است. رانندگان هم از این فرصت استفاده می‌کنند و خودروی خود را آنقدر نزدیک به این محدوده پارک می‌کنند که فضای باقیمانده اجازه توقف خودروی دیگر را نمی‌دهد.
این کارشناس طراحی‌صنعتی بیان می‌کند: مشخص کردن محدوده پارک‌خودرو با رنگ‌های مخصوص می‌تواند کمک بزرگی به حل این مشکل بکند. سفیدگری همچنین اعمال جریمه‌های سنگین، نصب دوربین‌های راهور در این نقاط و اعلام مبلغ جریمه در تابلوی جایگاه پارک‌خودرو را از زیرساخت‌های فرهنگسازی و هدایت مردم به سمت احترام به حقوق معلولان اثرگذار می‌داند.
وی می‌گوید: بسیاری از افراد دارای معلولیت به‌دلیل اشغال بودن جایگاه پارک خودروی معلولان مجبور به پارک‌دوبله می‌شوند و از آنجایی که پیش‌زمینه این اقدام عدم احترام سایرین به حقوق آنهاست بنابراین این مورد نباید مشمول جریمه شود. سفیدگری در پایان راه حل بنیادین را در «آموزش از پایه» می‌داند و می‌افزاید: احترام به حقوق آحاد جامعه و اصول انسانیت باید در دوران تحصیل به همه دانش‌آموزان آموزش داده شود.
 
نگاهی به حمایت‌های آلمان از شهروندان معلول
در بسیاری از کشورها هزینه زیادی صرف فرهنگ‌سازی می‌شود و جریمه افرادی که قانون و فرهنگ را خدشه‌دار می‌کنند مستقیماً به‌چرخه خدمت‌دهی به اقشار آسیب‌پذیر بازمی‌گردد. بر اساس گزارشی که سایت دفتر فرهنگ معلولین قم درج کرده، طبق قانون اساسی آلمان هیچ فردی به دلیل معلولیت نباید مورد تبعیض قرار گیرد.
این گزارش عنوان می‌کند: دولت ملزم است تمام امکانات و ابزارهای حمل‌ونقل اعم از اتوبوس، قطار و هواپیما را برای معلولان دسترس‌پذیر کند و همچنین ساختمان‌های عمومی، خیابان‌ها، هتل‌ها، رستوران‌ها و تمام زیرساخت‌های شهری را به‌شکل بدون مانع بسازد.
معلولان در طول سال از حمل‌ونقل رایگان استفاده می‌کنند و اداره یکپارچگی آلمان به افراد معلول، برای دریافت گواهینامه و کسب ملزومات ویژه وسایل نقلیه موتوری کمک هزینه و وام می‌پردازد.
افراد معلولی که به‌صورت فوق‌العاده در تحرک و راه رفتن خود محدودیت دارند، در مالیات وسایل‌نقلیه خود یا دیگر مالیات‌ها تخفیف صددرصدی دارند و افراد معلولی که قادر به استفاده از حمل‌ونقل عمومی، ماشین شخصی یا تاکسی ها نیستند خدمات حمل‌ونقل ویژه دریافت می‌کنند.
 
حمایت‌‌های دولت فنلاند از معلولان
کشور فنلاند نیز متعهد به رعایت معاهده‌ حقوق معلولین سازمان‌ملل است. در این کشور هم طبق قانون هیچ‌کسی نباید به‌دلیل «معلولیت» مورد تبعیض قرار گیرد. شخص معلول حق دارد زندگی طبیعی داشته باشد، تحصیل کند، شاغل باشد و خانواده تشکیل دهد.
فرد دارای معلولیت ممکن است برای مدیریت امور روزمره مشکلاتی داشته باشد، بنابراین شهرداری‌ها موظف به ارائه خدمات موردنیاز آنها هستند و در صورت نیاز به نصب وسایل کمکی یا ایجاد تغییر در منزل این افراد باید هزینه موردنیاز را پرداخت کنند. افراد کم‌شنوا و ناشنوا می‌توانند از شهرداری آژیر هشدار آتش‌سوزی، تلفن متنی و خدمات ترجمه را دریافت کنند تا در منزل خود با امنیت زندگی کنند.
درمانگاه‌ها و بیمارستان‌ها مبلغ لوازم‌کمک‌توانبخشی موردنیاز معلولان اعم از ویلچرها، دستگاه‌های شنوایی، عصای‌سفید و سگ‌های راهنما برای افراد دارای محدودیت‌بینایی را به آنها پرداخت می‌کنند و تمام هزینه‌های‌ درمانی بیماران و معلولان به‌عهده دولت است.
این موارد تنها بخشی از بی‌شمار قوانینی است که این کشورها برای حمایت از شهروندان بیمار و معلول خود وضع کرده‌اند، در حالی‌که ما در جامعه خود هنوز حتی برای بدیهی‌ترین حقوق معلولان نیز چانه‌زنی می‌کنیم.
با نگاه گذرایی بر نحوه دستگیری دولت‌ها از افراد کم‌توان، معلول، بیمار، سالمند و گروه‌های آسیب‌پذیر علاوه بر مقایسه سبک مدیریت‌ها و تفاوت روی کاربودن مدیران دارای دانش و مدیران فاقد دانش تخصصی، می‌توان التزام واقعی به اسلام در کشورها را نیز مقایسه کرد...
رقیه بابائی - خبرنگار حوزه معلولان