ادامه تلفات پرندگان مهاجر زمستان‌گذران در تالاب بین‌المللی میانکاله آن هم چند روز پس از اعلام رسمی دامپزشکی مبنی بر توقف روند مرگ این گونه‌ها ، نه تنها در باره شناخت منشاء مرگ پرندگان تردید ایجاد کرد ، بلکه سبب نگرانی محلی‌ها شده است.

 ادامه تلفات پرندگان مهاجر زمستان‌گذران در تالاب بین‌المللی میانکاله آن هم چند روز پس از اعلام رسمی دامپزشکی مبنی بر توقف روند مرگ این گونه‌ها ، نه تنها در باره شناخت منشاء مرگ پرندگان تردید ایجاد کرد ، بلکه سبب نگرانی محلی‌ها شده است.
بررسی های میدانی خبرنگار ایرنا نشان می دهد که همچنان لاشه پرندگان در بخش هایی از تالاب میانکاله دیده می شود و مردم محلی هم مدعی هستند که آمار تلفات اگر چه کاهش یافته ، ولی به صفر نرسیده است.
مدیرکل دامپزشکی مازندران عصر چهارشنبه نهم بهمن با اعلام این که دلیل قطعی تلفات چندین هزار بالی پرندگان مهاجر زمستان گذران در تالاب بین المللی میانکاله ناشی از بیماری بوتولیسم بوده ، به خبرنگار ایرنا گفته بود که " تلفات پرندگان متوقف و به استناد گزارش یگان حفاظت محیط زیست و کارشناسان دامپزشکی حاضر در منطقه از روز گذشته تلفات پرندگان مهاجر به صفر رسید و گزارشی از تلفات جدید تاکنون نداشته ایم و این به معنای پایان تلفات است ".

دکتر سیدحسین رضوانی همچنین گفته بود : پاکسازی منطقه از لاشه پرندگان تلف شده در اکثر نقاط تالاب بین المللی میانکاله به پایان رسید و پیش بینی می شود حداکثر تا پایان وقت امروز (چهارشنبه گذشته ) بقیه لاشه های احتمالی باقی مانده که نمی تواند زیاد باشد ، جمع آوری و تالاب بین المللی به طور کامل از لاشه پرندگان پاکسازی شود.
مهم ترین کانون تلفات پرندگان مهاجر در میانکاله ، منطقه " قلعه پایان " در حوزه جغرافیایی شهرستان گلوگاه بوده است ، جایی که گزارش خبرنگار ایرنا حاکیست که لاشه پرندگان همچنان کم و بیش در این منطقه یافت می شود و مردم محلی هم از ادامه داشتن تلفات به تعداد کمتر در هر روز سخن می گویند.
دوستداران محیط زیست و عضو تشکل های شناخته شده در شهرستان گلوگاه هم به خبرنگار ایرنا گفتند : هرچند تلفات پرندگان وحشی که چنگر معمولی و فلامینگو بیشترین گونه از این پرندگان را تشکیل می دادند نسبت به روزهای آغازین کاهش چشمگیری یافته ، ولی همچنان این روند با دور کندتر نسبت به روزهای اولیه ادامه دارد و از چند هزار در روز به کمتر از ۱۰۰ بال رسیده است.
تردید نسبت به نوع بیماری
یکی از تبعات ادامه دار شدن تلفات پرندگان در کنار اعلام رسمی توقف آن از سوی دامپزشکی ، دامن زدن به تردید در باره علت مرگ پرندگان بوده است.
رییس سازمان دامپزشکی کشور که سه شنبه هفته پیش به منطقه سفر کرده بود ، علت اولیه مرگ پرندگان را بیماری میکروبی " بوتولیسم " اعلام و روز بعد نیز از سوی مدیرکل دامپزشکی مازندران به عنوان علت قطعی اعلام شد.
بوتولیسم نوعی بیماری برای پرندگان و آبزیان است که بر اثر دو میکروب "کلوستریدیوم " و " بوتولینیوم" ایجاد می شود و به آن مسمومیت طبیعی هم گفته می شود.
در همان زمان زمزمه هایی از تردید در باره بیماری بوتولیسم برای پرندگان وجود داشت بویژه این که تنها گونه های مشخصی از پرندگان بر اثر این بیماری تلف شدند در حالی که آبزیان بویژه ماهیان به عنوان قربانی اصلی این بیماری ، هیچگونه تلفاتی نداشتند.
اکنون نیز مردم محلی و برخی اعضای تشکل های زیست محیطی می گویند که با اضافه شدن برخی دیگر از گونه های پرندگان وحشی به خصوص پرندگان شکاری از جمله کاکایی به تلفات جدید در روزهای جاری ، تردید نسبت اعلام بوتولیسم به عنوان علت مرگ پرندگان افزایش و سبب نگرانی شده است.
پیش از این مدیرکل دامپزشکی مازندران در مورد تردید برخی کارشناسان آبزی پروری در مورد اعلام بیماری بوتولیسم به عنوان علت مرگ پرندگان مهاجر زمستان گذران به خبرنگار ایرنا توضیح داده بود : کارشناسان آبزی پروری به دلیل این که تلفات ماهی در تالاب میانکاله گزارش نشده، احتمال ابتلا به بوتولیسم را مورد تردید قرار دادند. بیماری بوتولیسم دارای چندین تیپ مختلف است و نوعی که در تالاب بین المللی میانکاله مشاهده شده، صرفا تاثیرش بر پرندگان است و به همین خاطر هم فقط پرندگان را دچار مسمومیت و سپس تلف کرد و تاثیری در ماهیان نداشت ضمن این که احتمال انتقال به انسان را نیز در این تیپ وجود ندارد.
اگر چه افرادی که در باره بیماری بوتولیسم به عنوان علت مرگ تردید می کنند ، توضیحات بیشتری نمی دهند و احتمال خاصی را هم با توجه به رد شدن بیماری های فصلی مانند آنفلوانزا و نیوکاسل به جای بوتولیسم مطرح نمی کنند ، ولی از ادامه دار شدن تلفات از یک سو و ارائه نشدن اطلاعات بیشتر از جزییات بیماری ، چگونگی شیوع آن ، اثرات احتمالی آن بر زندگی مردم بویژه بر مرغداری های خانگی و غیره نگران هستند.
تلفات تمامی ندارد
ادامه داشتن تلفات پرندگان در میانکاله را رییس اداره حیات وحش محیط زیست مازندران هم در گفت و گو با خبرنگار ایرنا تایید کرد و گفت : اگرچه آمار تلفات نسبت به روزهای اول شیوع کاهش چشمگیری نشان می دهد، ولی همچنان این روند کم و بیش ادامه دارد.
کوروس ربیعی افزود : ما همه روزه با بسیج نیروهای خود ، پاکسازی لاشه ها از سطح آب تالاب و کناره ها را انجام می دهیم، ولی به نظر می رسد که تلفات تمامی ندارد.
وی گفت : به دلیل کاهش بارندگی در استان طی ماه های آذر و دی ، میزان ورودی آب به تالاب میانکاله نسبت به ماههای فصل سرد سال گذشته کاهش داشته و در مقابل هوا نیز در این مدت گرمتر از گذشته بود و احتمال می رود این روند بر راکد ماندن آب و بروز بیماری بوتولیسم که از سوی دامپزشکی اعلام شده، تاثیر گذار بوده باشد.
او افزود : در شرایط فعلی تداوم تلفات پرندگان برای ما تا حد زیادی نگران کننده شد و این که نمی دانیم تا کی این روند می خواهد ادامه داشته باشد نیز این وضعیت را برای ما بدتر می کند و امیدواریم تا در روزهای آینده دامپزشکی که متولی شناسایی بیماری است، در این بحث اظهار نظری داشته باشد.
رسیدن تلفات به پرندگان شکاری
مسئول تشکل زیست محیطی دیده بان در شرق مازندران هم با ابراز نگرانی از ادامه تلفات پرندگان وحشی در میانکاله و ابراز نگرانی نسبت به این روند ، به خبرنگار ایرنا گفت : ادامه روند تلفات پرندگان مهاجر زمستان گذری و تسری آنها به برخی از پرندگان شکاری تا حدودی بیماری بوتولیسم را که نوعی مسمومیت غذایی از سوی دامپزشکی برای این تلفات اعلام شده ، با تشکیک مواجه کرد و این رویه نگرانی تشکل های زیست محیطی و حتی مردم منطقه را موجب شده است.
حرمنصوری عبدالمالکی افزود : بر اساس اعلام مسئولان سازمان دامپزشکی از جمله رییس سازمان دامپزشکی کشور که روز سه شنبه هشتم بهمن ماه از تالاب میانکاله بازدید داشت ، تلفات پرندگان به صفر رسیده و پیش بینی شده بود که دیگر تلفات جدید رخ ندهد و این در حالیست که واقعیت منطقه چیز دیگری است و تلفات کم و بیش ادامه دارد.
این فعال زیست محیطی گفت : دستکم در این روزها بین ۵۰ تا ۱۰۰ بال پرنده وحشی که بیشترشان از نوع فلامینگو و چنگر معمولی هستند، تلف می شوند و این تلفات در پرندگان شکاری که از لاشه آنها استفاده می کنند نیز وجود دارد.
سخنگوی پویش حمایت از حیوانات میانکاله افزود : به نظر می رسد دامپزشکی با اعلام علت تلفات کار خود را به نوعی تمام شده قلمداد کرد و این در حالیست که با شرایط جدید باید بررسی میدانی و آزمایشگاهی بیشتری صورت گیرد.
حرمنصوری اظهار داشت : هم اکنون مردم منطقه نیز نسبت به تداوم تلفات پرندگان و احتمال سرایت آن به انسان دچار نگرانی شدیدی هستند که باید دامپزشکی اطلاع رسانی دقیق تری نسبت به این بیماری داشته باشد تا مردم به اطمینان خاطر مبنی بر عدم سرایت این بیماری به انسان برسند.
ورود تشکل های زیست محیطی برای بررسی علت
مسئول تشکل زیست محیطی دیده بان در شرق مازندران گفت : اطلاعات قطره چکانی نسبت به دلایل تلفات پرندگان وحشی زمستان گذران از سوی دامپزشکی ، تشکل های زیست محیطی شرق استان را بر آن داشت تا خودشان دست به کار شوند و با تشکیل گروهی در فضای مجازی ، ارتباطات خود را با برخی از متخصصان این حوزه در داخل و خارج برقرار کردیم و با تشریح وضعیت منطقه و چگونگی مرگ پرندگان اطلاعاتی را به این افراد می دهیم تا آنها نیز گمانه زنی خود را داشته باشند.
حر منصوری اضافه کرد : تعدادی از افراد ما حضور فیزیکی در منطقه خواهند داشت و ما کارمان را از امروز ۱۱ بهمن ماه در منطقه قلعه پایان شهرستان گلوگاه که کانون اصلی تلفات پرندگان بوده شروع می کنیم و امیدواریم با اطلاعاتی که از کارشناسان دامپزشکی استان می گیریم بتوانیم به یک نتیجه گیری سریع برای بررسی علل تلفات و چگونگی جلوگیری از آن برسیم.
وی تاکید کرد : در شرایط فعلی آنچه برای ما مبهم شده این که چگونه می توانیم جلوی تلفات جدید پرندگان را بگیریم و چه تضمینی وجود دارد که در صورت عدم اقدام ما، سایر گونه ها نیز به بوتولسیم مبتلا نشوند.
جمع آوری ۱۲ هزار لاشه
در حالی که همزمان با اعلام توقف مرگ پرندگان ، محیط زیست مازندران لاشه های جمع آوری شده را حدود هشت هزار بال اعلام کرده بود ، اکنون گزارش هایی از افزایش لاشه های جمع آوری شده به ۱۲ هزار دریافت شده است.
خبرنگار ایرنا که با منابع مختلف در محیط زیست مازندران ، تشکل های زیست محیطی و کارشناسان و اکیپ فعال در صحنه در میانکاله برای جمع آوری لاشه در ارتباط است ، مطلع شده است که تا روز پنجشنبه دهم بهمن ماه حدود ۱۲ هزار لاشه پرندگان مهاجر زمستان گذر که بیشترشان از گونه های چنگر و فلامینگو بودند ، از منطقه جمع آوری و دفن شد.
همچنین بر اساس همین اطلاعات ، آمار جمع آوری لاشه ها پس از فروکش کردن اولیه ، دوباره رو به افزایش گذاشته به گونه ای که مثلا در روزهای سه شنبه و چهارشنبه تلفات انگشت شمار و لاشه ها هم بندرت یافت می شد ولی در روز پنجشنبه بیشتر از یکصد قطعه لاشه جمع آوری شد و مردم محلی هم از مشاهده لاشه های جدید در مناطق مختلف خبر داده اند.
تالاب بین المللی میانکاله در شرق مازندران دارای ۴۰ هزار هکتار مساحت آبی است که از دهستان میانکاله در شهرستان بهشهر تا آشوراده در استان گلستان گسترده است . این منطقه به دلیل داشتن پهنه آبی مناسب با ذخایر غذایی غنی و آبزیان همه ساله پذیرای بیش از ۳۰ تا ۴۰ گونه از پرندگان مهاجر زمستان گذران و بیش از ۱۰۰ گونه از پرندگان بومی آبزی و کنارآبزی است.
این تالاب با داشتن پناهگاه حیات وحش به مساحت حدود ۲۸ هزار هکتار و تنوع گیاهی از جمله درختان سازیل و انار وحشی که تغذیه برخی پرندگان را تشکیل می دهد توانست بیش از ۵۰۰ گونه جانوری را در خود جای دهد و به نوعی بهشت پرندگان استان نام بگیرد و با این تنوع زیستی به عنوان یکی از ذخیره گاههای زیست کره جهان از سوی سازمان های جهانی حفاظت از محیط زیست قرار گرفت.
نبود مدیریت جامع در سال های گذشته این منطقه حیاتی زیست محیطی برای ایران و جهان را دستخوش دستیازی زمین خواران و تالاب خواران قرار داد به گونه ای که حدود ۲ هزار و ۵۰۰ هکتار از اراضی این تالاب و پناهگاه حیات وحش طی حدود دو دهه گذشته از سوی برخی زمین خواران تصاحب غیر قانونی شد و با وجود تلاشی که در سال های اخیر از سوی محیط زیست برای بازپس گیری این اراضی انجام شد، هنوز بازگشت این اراضی امکانپذیر نشده است.