اين روزها نه تنها كارون كه صيادان قديمي و سال و ماه ديده آن سگرمه هايشان در هم است.صيادان قديمي كه حلال و حرام سرشان مي شود و براي شكار چند ده عدد ماهي مشقت هاي زيادي را تحمل مي كنند و نان بازو و تجربه چندين ساله شان را مي خورند،در مقابل فرصت طلباني را مي بينند كه به آساني خوردن يك ليوان آب و به كمك موتور برق و دستگاه شوك الكتريكي و سم هزاران ماهي شكار مي كنند.آنها مدام اين سوال ورد زبانشان است كه بالاخره چه كسي مچ صيادان غير مجاز را مي گيرد ؟

فردا: اين روزها عده اي چشم طمع به كارون،سفره پربركت جنوب دوخته اند.سفره اي كه زماني زيستگاه ومامن انواع ماهي ها بود حالا با صيد غيرمجاز و استفاده از روش هاي غير معمول ماهيگيري با شوك الكترويكي و سم دارد برچيده مي شود.گونه هايي از بين رفته اند،تخم ريزي ها كاهش پيدا كرد،اكوسيستم تغيير يافته و در يك كلام كارون چون سفره اي مي ماند كه هر روز تهي تر مي شوند.
اين اتفاق تلخ در حالي مي افتد كه اداره محيط زيست استان خوزستان به علت نداشتن نيروي كافي براي حفاظت از كارون عملا قافيه را به صيادان غيرمجاز باخته است،صياداني كه با وارد كردن و استفاده از دستگاه هاي شوك الكتريكي از عراق به آساني ماهي هاي بي جان روي آب را شكار كه نه،جمع آوري مي كنند.


به گفته معاون محیط طبیعی اداره‌کل حفاظت محیط زیست خوزستان، با ورود دستگاه ماهیگیری از طریق شوک الکتریکی از کشور عراق به استان، آسیب‌هایی به تالاب‌ها و رودخانه‌ها و جانداران موجود در این آب‌ها وارد شده است.

«عادل مولا» در ادامه می گوید: «شعاع عمل این دستگاه با توجه به ولتاژ دستگاه متغیر است و علاوه بر ماهی‌ها، دیگر جانداران موجود در آب‌ها، مانند مارهای آبی را از بین می‌برد. استفاده از دستگاه شوکر برقی موجب فلج شدن ماهی‌ها می‌شود و پس از آنکه ماهی‌ها تلف می‌شوند، ماهیگیرهای متخلف ماهی‌ها را با تور از سطح آب جمع‌آوری می‌کنند.»


روش هاي بي رحمانه صيد

صیادان غیرمجاز علاوه بر این که در زمان ممنوع صید می‌کنند به روش‌های بسیار بی‌رحمانه‌ای ماهی را از آب خارج می‌کنند که این روش به اکوسیستم رودخانه خسارت‌های کلی وارد می‌کند

.

۲ روش برای صید غیرمجاز در رودخانه‌ها استفاده می‌شود که یکی از آنها استفاده از سم و دیگری استفاده از الکتریسیته است که هر دوی این روش‌ها به اکوسیستم رودخانه خسارت‌های جبران‌ناپذیری وارد می‌کند.

صیاد در روش نخست از سمی استفاده می‌کند که ماهی را به روی آب می‌آورد، این روش به این دلیل ممنوع و غیرمجاز است که علاوه بر کشتار گسترده ماهیان، همه اکوسیستم رودخانه را برهم می‌زند و همه «فیتوپلنگتون»‌های موجود در رودخانه و آبزیانی که مصرف خوراکی ندارند نابود می‌کند.

استفاده از این روش باعث می‌شود تا سم باقی‌مانده در رودخانه با آب محلول شود و پس از گذشت زمانی یا از طریق ماهی صید شده و یا از طریق آب رودخانه به چرخه غذایی انسان وارد شود و باعث بروز مشکلاتی برای سلامتی انسان شود. صید این گونه غیرمجاز ماهی باعث می‌شود تا بچه‌ ماهی‌هایی که تازه متولد شده‌اند نیز کشته شوند و در واقع تداوم این روش باعث انقراض نسل برخی از ماهی‌ها در رودخانه‌های استان می‌شود.

مرتضي شيخي، كارشناس امور آبزيان در اين باره مي گويد:«اين سم ممكن است در برخي نقاط رودخانه كه آب راكد است جمع شود و غلظتش بالا رود و در نهايت كل اكوسيستم را تغيير دهد.از سويي اين سم در گوشت ماهي جذب مي شود و براي مصرف كنندگان انواع حساسيت ها را به وجود مي آورد.تصور كنيد كودكي۵ساله از اين ماهي مصرف كند،چه تضميني وجود دارد كه او دچار حساسيت و بيماري هاي متعدد نشود؟»

در روش دوم و استفاده از شوکر و الکتریسیته در رودخانه باعث می‌شود تا همه جنبنده‌های موجود در رودخانه کشته شوند، شاید در روش صید ماهی با سم، برخی از ماهی‌ها به علت قوی بودن ماهی و یا فرار کردن از محل صید غیرمجاز و یا تاثیر کم سم، زنده بمانند ولی در روش صید با شوک برقی، همه ماهی‌ها در محدوده صید کشته می‌شوند و عملا تا شعاع در نظر گرفته برای الکتریسیته به کار رفته، هیچ جنبنده‌ای زنده نماند.

یکی دیگر از آسیب‌ها، وارد کردن خسارت به منابع ماهی در رودخانه‌ها و صید در زمان تخم‌ریزی ماهی است که باعث می‌شود ماهی ماده‌ای که در حال تخم‌ریزی است صید شود در نتیجه، نسل آنها در چند دوران تخم‌ریزی منقرض می‌شود و یا در شرایط هشدار قرار خواهد گرفت.

خوب است بدانید؛ اگر در زمان تخم‌ریزی از روش‌های صید غیرمجاز سم و یا الکتریسیته استفاده شود همه تلاش‌ ماهی‌ها برای تخم‌ریزی از بین می‌رود و بچه‌ ماهی‌ها نابود می‌شوند.

شيخي با بيان اينكه اين نوع روش صيد ماهي در هيچ جاي جهان پذيرفته شده نيست و غير انساني هم است مي گويد:«صيادان غير مجاز با اين كار نه فقط ماهي هايي كه مصرف خوراكي ندارند را از ميان مي برند بلكه به گونه هاي آبزي كه ممكن است منبع غذايي ماهي هاي خوراكي باشند صدمه جدي وارد مي كنند.»

وي درباره معايب ديگر اين نوع روش صيد اظهار مي كند:«برخي از ماهي هايي كه به اين روش صيد مي شوند هنوز رشد كامل نكرده اند و مراحل تكثير را انجام نداده اند.شكار ماده نابالغ خارج از زمان صيد هم باعث مي شود به مرور ذخاير كارون كمتر و كمتر شود.»


خلاء قانوني براي برخورد با متخلفان

اما صيادان غيرمجاز آينده نگر نيستند،دلشان هم نه به حال كاورن مي سوزد نه ذخاير آن.آنها فقط به دنبال ماهي بيشتر و صيد آسان و تعداد اسكناس هايي هستند كه به جيب مي زنند.حالا چطور مي شود مقابل اين ميل افزون طلبي صيادان غيرمجاز ايستاد؟اينجاست كه ضعف قانون چون ديواري حائل بين متخلفان و جريمه ها ايستاده است. بر اساس مصوبه هيات وزيران و مصوبه شماره ۲۶۰ شوراي عالي حفاظت محيط زيست جريمه هر قطعه ماهي ۱۶ هزار ريال و علاوه بر محروميت از دريافت پروانه صيد، مجازات هاي ديگري مطابق ماده ۱۱ قانون شكار و صيد از ۹۱ روز تا ۶ ماه حبس يا جزاي نقدي از يك ميليون پانصد هزار ريال تا سه ميليون ريال در نظر گرفته شده است.اما هميشه همه اين مجازات ها با هم اعمال نمي شود و در نهايت با جريمه به ازاي هر قطعه ماهي، ماجرا ختم به خير مي شود.

معاون محیط طبیعی اداره‌کل محیط زیست خوزستان ادعا می کند: «برای مقابله با این معضل و جلوگیری از گسترش این روش ماهیگیری، جریمه‌های سنگینی برای متخلفان در نظر گرفته شده است و در صورت مشاهده تخلف، علاوه بر ضبط همه ادوات ماهیگیری، جریمه نقدی و حبس برای متخلف اعمال می‌شود.» این ادعا در حالی مطرح مي شود كه به علت كمبود گشت هاي ساحلي همچنان صيادان غيرمجاز با آسودگي به شكار ماهي به وسيله دستگاه موتور برق،شوك الكتريمي و سم مي پردازند.

علي آغاجري از فعالان محيط زيست خوزستان تمام قد مقابل سخنان معاون محیط طبیعی اداره‌کل محیط زیست استان مي ايستد و به صراحت مي گويد:«اگر همان اول۱۶تومان را از صيادان غيرمجاز بگيرند و بگويند برو صيد كن بسيار آبروندانه تر از آن است كه اعلام كنند اين گونه صيد ممنوع است و بعد كه صياد را گرفتند مثلا او را ۱۰هزار تومان جريمه كنند!»

او با بيان اينكه نظارت كمي بر روي كارون وجود دارد اظهار مي كند:« ما اكوسيستم را چه در خشكي و چه در آب كنترل نمي كنيم و تا آثار مخرب آن عيان نشود به فكر كنترل بيشتر و اعمال قوانين سفت و سخت نمي افتيم.حالا بايد بنشينيم و ببينيم چه زماني بلايي كه سر ماهي خاورياري آمده و نسل آن در حال انقراض است به سر گونه هاي زيستي كارون مي آيد.»

سگرمه هاي درهم كارون و صيادان قديمي

اين روزها نه تنها كارون كه صيادان قديمي و سال و ماه ديده آن سگرمه هايشان در هم است.صيادان قديمي كه حلال و حرام سرشان مي شود و براي شكار چند ده عدد ماهي مشقت هاي زيادي را تحمل مي كنند و نان بازو و تجربه چندين ساله شان را مي خورند،در مقابل فرصت طلباني را مي بينند كه به آساني خوردن يك ليوان آب و به كمك موتور برق و دستگاه شوك الكتريكي و سم هزاران ماهي شكار مي كنند.آنها مدام اين سوال ورد زبانشان است كه بالاخره چه كسي مچ صيادان غير مجاز را مي گيرد و براي هميشه سايه شومشان را از سر كارون كم مي كند؟اين سوالي است كه همه دوستداران محيط زيست اميدوارند پاسخش مشمول مرور زمان نشود.