درحالی‌که حدود سه هفته از ورود زائران خانه خدا از کشورهای مختلف به عربستان می‌گذرد، فروشندگان سوغاتی از کاهش چشمگیر خرید توسط زائران ایرانی کلافه شده‌اند. این درحالی است که به نظر می‌رسد صرافی‌های عربستان هم برای تبدیل ریال ایران به ریال عربستان در سردرگمی به سر می‌برند.

 سال گذشته در چنین روزهایی هر ریال عربستان ۳۳۰ تا نهایتا ۳۷۰ تومان مبادله می‌شد و حالا هزار تا هزار و ۵۰ تومان. بر این مبنا قیمت خرید اجناس عموما کم کیفیت و صنایع دستی و تزئینی که برای سوغاتی تهیه می‌شود حدود ۵۰ درصد قیمت مشابه آن‌ها در ایران می‌شد و حالا حدود ۵۰ درصد گران‌تر. به همین دلیل و نیز فرهنگسازی‌های صورت گرفته و توصیه‌های انجام شده برای حمایت از تولید ایرانی، میزان خرید زائران ایرانی که امسال به بیش از ۷۴ هزار نفر خواهند رسید و سال گذشته بیش از ۹۴ هزار نفر بودند، در بازارها و فروشگاه‌های اطراف مسجدالنبی در مدینه و مسجدالحرام در مکه به شکل چشمگیری کاهش یافته است.

این وضعیت موجب شده تا بازاریان سعودی که معمولا صاحب چند مغازه هستند و از اتباع یمن، پاکستان، افغانستان، چین و غیره به عنوان فروشنده روزمزد استفاده می‌کنند، احساس غبن و ضرر داشته باشند، چرا که در سال‌های گذشته عموم ایرانیان زائر در مدینه و مکه به قدری خرید می‌کردند که بیشتر این فروشندگان خود را ملزم به یادگیری زبان فارسی در حد برطرف ساختن نیاز دانسته بودند و ریال ایران نیز عملا پول رایجی در مغازه‌ها و بازارهای عربستان محسوب می‌شد.

اما امسال با توجه به نوسانات برابری نرخ ارز در برابر ریال در بازار ارز کشورمان، نه تنها فروشندگان برای جلوگیری از ضرر احتمالی از پذیرش ریال ایران خودداری می‌کنند، بلکه صرافی‌های عربستان نیز در وضعیت نامتوازنی قرار گرفته‌اند. سال گذشته در این ایام در برابر هر ایران چک ۵۰ هزار تومانی بیش از ۱۵۰ ریال عربستان داده می‌شد، ابتدای موسم حج امسال حدود ۷۵ ریال و هم‌اکنون ۴۵ تا ۵۰ ریال سعودي. با این حال برخی از صرافی‌های سعودی کلا از تبدیل ریال ایران صرف نظر کرده‌اند، برخی دیگر با توجه به نوسان‌های اخیر، هرچند قیمت دلار در بازار ایران کاهش یافته؛ اما آن‌ها نيز همچنان با احتساب سقف قیمت چند روز گذشته تبدیل را انجام می‌دهند. در برابر این صرافی‌ها که در برابر هر ایران چک ۵۰ هزارتومانی ۴۵ ریال تحویل می‌دهند، صرافی‌های منصفی هم پيدا مي‌شوند که ۵۰ ریال به مشتری خود ارایه مي‌کنند.

شرایط یادشده موجب شده است بسیاری از فروشندگان سعودی که از این وضعیت ناراضی‌اند، در مواجهه با زائران ایرانی، بویژه افراد جوان و تحصیلکرده، پیش‌بینی آنان را از شرایط پیش رو در زمینه‌ي نرخ برابری ریال ایران و دلار آمریکا بپرسند.

اما از این شرایط یک حسن دیگر نیز علاوه‌بر کاهش خرید زائران ایرانی که بعضا صحنه‌های ناخوشایندی را در سال‌های گذشته به‌وجود می‌آورد، حاصل شده و آن، گسترش احساس تنفر بازاریان و فروشندگان سعودی و پرسنل آن‌ها نسبت به آمریکاست که در گفتارشان مشاهده می‌شود!

نرخ برابری ارزها در صرافی‌های عربستان سعودی به اين شرح است:

دینار کویت ۱۳.۳۸

دینار بحرین ۹.۹۸

دینار اردن ۵.۳۳

یورو ۵.۲۱

دلار آمریکا ۳.۷۵

ریال قطر ۱.۰۳

درهم امارات ۱.۰۲

درهم مغرب ۰.۴۶

ریال یمن ۰.۱۷۵

لیره سوریه ۰.۰۸

افغانی ۰.۰۸۳

ریال ایران ۰.۰۰۳۶

لیره لبنان ۰.۰۰۲۵