طی دهه‌های گذشته در جهان، تعداد روزهای کاری کمتر شده است و تعطیلی دو روز در هفته از طرف اکثر کشورها به اجرا درآمده است. ازطرف دیگر آمارها نشان داده است که بهره‌وری نیروی کار در این کشورها بالاتر رفته است.بر همین مبنا دولت‌های مختلف به این نتیجه رسیدند که باید در جهت بالابردن کیفی کار، جایگزین افزایش ساعت کار شود.

طی دهه‌های گذشته در جهان، تعداد روزهای کاری کمتر شده است و تعطیلی دو روز در هفته از طرف اکثر کشورها به اجرا درآمده است. ازطرف دیگر آمارها نشان داده است که بهره‌وری نیروی کار در این کشورها بالاتر رفته است.بر همین مبنا دولت‌های مختلف به این نتیجه رسیدند که باید در جهت بالابردن کیفی کار، جایگزین افزایش ساعت کار شود. در ایران هم این طرح در دستور کار دولت قرار گرفته است، اما اتاق بازرگانی ایران همسو با دولت به ارائه نظرات خویش درمورد روزهای کاری پرداخته و این نهاد متولی بخش خصوصی معتقد است، عدم همراهی و تطابق نداشتن روزهای تعطیلی ما با کشورهای جهان، باعث زیان‌دیدن بخش خصوصی و دولتی شده و توان ارتباط مداوم اقتصاد ما با کشورهای دیگر و استفاده از مزیت هماهنگی با دیگر اقتصادها را از سیستم اقتصاد ما دریغ کرده است. دراین‌باره گفت‌وگویی با نعمت احمدی، حقوق‌دان و استاد دانشگاه، انجام داده‌ایم که در پی می‌خوانید:
طی روزهای اخیر تعطیل‌کردن سخنانی درمورد دو روز در هفته در محافل خبری-سیاسی گفته شده است. نظر شما در این مورد چیست؟
طرحی که در افواه وجود دارد و در محافل بحث آن جریان دارد، یعنی تعطیلی دو روز در هفته، سودی بر آن مترتب است، یعنی مردم دو روز استراحت کنند و این خوب است. اگر تعطیلی‌ها را به روز جمعه و شنبه موکول کنیم و مردم امکانی داشته باشند که استراحت کنند، در افزایش راندمان کاری موثر خواهد بود، دراین‌صورت امر مبارکی است و مردم از آن استقبال خواهند کرد و خوشحال می‌شوند. ولی دراین‌باره باید به دو نکته توجه کنیم که با تعطیلات مرتبط است: یک بخش بازار است و دیگری مردم. اگر پنجشنبه و جمعه به‌عنوان تعطیل رسمی اعلام شود، بازار زیان می‌بیند؛ چون بازار و بخش صنعتی جامعه به دنیا وصل است و اکثر کشورهای جهان شنبه و یکشنبه تعطیل هستند، ولی ما اگر پنجشنبه را هم تعطیل کنیم، یعنی چهار روز با دنیا اختلاف داریم و این نمی‌تواند باعث بهبود وضعیت اقتصادی شود. اگر این تعطیلی‌ها به گونه‌ای باشد که ما جمعه و شنبه را تعطیل کنیم و بدین‌گونه یک روز از دنیا فاصله داشته باشیم، این امر مفید خواهد بود، ولی درصورتی‌که ما پنجشنبه و جمعه را تعطیل کنیم، به دلیل اینکه جهان شنبه و یکشنبه تعطیل است، نمی‌توانیم چهار روز با دنیا ارتباط اقتصادی، تجاری و ادرای داشته باشیم و دچار زیان می‌شویم.
بنابراین باید متناسب با بقیه دنیا زندگی کنیم و قواعد ارتباطی با جهان را رعایت کنیم تا بتوانیم زندگی خوشی داشته باشیم و بتوانیم از مزایای اقتصادی رابطه با جهان نیز بهره‌مند شویم.
ولی برخی می‌گویند که در مقام مقایسه روزهای تعطیل ما از روزهای تعطیل در دیگر کشورهای جهان کمتر است؟
تعطیلات ما از دیگر کشورها کمتر است، این امر درست است، ولی اگر درست بنگریم، درواقع تعطیلات ما از دیگر کشور بیشتر است؛ زیرا ما تعدادی تعطیلات داریم و باعث می‌شود که جامعه کار نکند و جهان هم تعطیلاتی دارد که با ما متفاوت است و در آن تعطیلات هم صنعت ما درواقع تعطیل است و لازم است دراین‌مورد، بازبینی همه‌جانبه صورت گیرد. البته این تناقض هم درحال‌حاضر وجود دارد که ستاد وزارت‌خانه‌ها در پایتخت روزهای پنجشنبه تعطیل‌اند، اما سازمان‌های تابعه آن‌ها در شهرستان‌ها دایر هستند.
پس شما معتقدید که برای افزایش بهره‌وری و راندمان اقتصادی و عقب‌نماندن از شبکه اقتصاد جهانی،بهتر است تعطیلات رسمی ما هم همچون غربی‌ها نظم داشته باشد و شنبه و یکشنبه تعطیل شود؟
دقیقاً، به‌هرحال ما باید بپذیریم که در یک جامعه جهانی زندگی می‌کنیم و امورات این جامعه جهانی هم با بازار جهانی و تجارت جهانی و نهادهای وابسته به آن‌ها چون بانک و...است و این نهاد‌ها هم ساعت و روز کار مخصوص‌به‌خود را دارند؛ یعنی شما وقتی ازنظر اقتصادی با بیرون در ارتباط باشید، آن‌وقت متوجه تلخی خاصی خواهید شد. ما در ایران چهار روز در هفته،یعنی شنبه و یکشنبه کار می‌کنیم و دیگر کشورها در این روزها کار نمی‌کنند، مبادلات مالی و اقتصادی بین ایران و خارج صورت نمی‌گیرد.روزهای پنجشنبه و جمعه هم که ما تعطیل هستیم. مدیریت تعطیلات نباید باعث عقب‌ماندگی نسبت‌به جامعه جهانی شود.برخی از تعطیلات ما هم که مناسبات مذهبی هستند وب راساس تقویم هجری قمری است و این تقویم هم در نوسان است، مثلاً عید فطر روزه حرام است و این موضوع را نمی‌توان مدیریت کرد. ولی دیگر مناسبت‌ها چه تفاوتی دارد؟ این مناسبت‌ها به یاد آن بزرگان برگزار می‌شود.مناسبات مذهبی ما هم قمری هستند و هر سال از تقویم خورشیدی ۱۰ روز عقب می‌افتند. علاوه ‌برآن ما بین‌التعطیلین هم زیاد داریم.به نظر بنده افزایش راندمان اقتصادی، مدیریت یکپارچه تعطیلات را می‌طلبد و می‌توانیم مناسبت‌ها را براساس تقویم خورشیدی حساب کنیم و آن‌ها را هم به آخر هفته منتقل کنیم که بخش اقتصادی جامعه زیان نبیند. در کشورهای دیگر هم همین‌گونه است.
باتوجه‌به اینکه طرح منظم‌کردن تعطیلات -یعنی تعطیل‌کردن شنبه و یکشنبه- در زمان اصلاحات ارائه شده بودو این طرح با مخالفانی مواجه شد، به نظر شما چه دلایلی باعث بازگشت این طرح به عرصه سیاسی و امور روزمره مطبوعات شده است؟ اصولاً آیا این طرح عملی‌است؟
وقتی که منطق پشت یک طرح باشد، می‌بایست بدان طرح رسیدگی شود. وقتی مطبوعات بدان بپردازند و با نمایندگان مجلس رایزنی کنند،چون یک بحثی دارند، مبنی‌براینکه شنبه روز تعطیلی یهودی‌هاست،ولی این تعطیلی دیگر رنگ‌وبوی مذهبی ندارد و رنگ اقتصادی به خود گرفته است. ازسوی‌دیگر ما هم نمی‌گوییم مثل ترکیه جمعه را هم تعطیل نکنید. امروزه اکثر کشورهای مسلمان تعطیلاتشان را با اروپا همسو کردند، حتی پاکستان و ترکیه.در همین ترکیه روز جمعه اداره‌ها تنها دوساعت در ظهر برای نماز جمعه تعطیل هستند و تعطیلی آن‌ها هم شنبه و یکشنبه است.
پس مخالفان این طرح چه می‌گویند؟
با منطق حرف نمی‌زنند، ما دیر یا زود باید به این قافله بپیوندیم.به‌هرحال این جهان یک دهکده‌ جهانی است و شما در این دهکده نمی‌توانید بدون توجه به دستاوردها و پیشرفت‌های دیگران به کار خود مشغول باشید و چهار روز در هفته کشور را تعطیل کنید. دیر یا زود این اتفاق خواهد افتاد و شما باید تعطیلات خود را ساماندهی کنید. شما اگر با کشورهای خارجی کار داشته باشید، متوجه فاجعه خواهید شد،درواقع در ایران ما در هفته سه روز کار می‌کنیم، چون بقیه روزهای هفته یا غرب تعطیل است یا ما تعطیلیم و این امر باعث ناتوانایی در بهبود وضعیت اقتصاد شده است.
گفت و گو : صادق قیصری