بیکاری زمانی رشد می کند که امکان اشتغالزایی نباشد. منطقه ای از نظر کشاورزی ناتوان باشد، صنعت و معدن نداشته باشد یا از نظر ذخایر زیر زمینی کمبود داشته باشد. اما اشکال کشور ما هیچکدام از این موارد نیست بلکه مشکل فقط و فقط سوءمدیریت است. تصور کنید که استان ایلام در طول ۳۳ سال پس از پیروزی انقلاب اسلامی همواره مورد کم لطفی قرار گرفته است. در دوران دفاع مقدس خط مقدم جبهه بود و پس از جنگ نیز مورد بی مهری قرار گرفت. در این رابطه احمد شوهانی، نماینده ایلام و عضو کمیسیون امنیت ملی مجلس در گفت و گو با پایگاه خبری فریادگر به تشریح مشکلات این منطقه پرداخته است. 
با توجه به مشکلاتی که در گذشته برای پتروشیمی ایلام اتفاق افتاد اکنون این مجموعه در چه وضعیتی است؟
در مورد مسائل پتروشیمی ایلام بحثهای زیادی مطرح است اما سابقه آن به چند سال قبل باز می گردد که اسراف عجیبی در آنجا اتفاق افتاد و حرفهای ضد و نقیضی هم در مورد اختلاس مطرح شد. بعضی ها گفتند ۱۰۰ میلیارد تومان اختلاس شده و بعضی دیگر رقم کمتر و برخی دیگر رقم بیشتری را گفتند. پرونده اختلاس پتروشیمی ایلام الان در قوه قضاییه در دست بررسی است و ما انتظار داریم که سریعتر بررسی شود و با آن کسانی که به این اندازه در بیت المال دست بردند، برخورد شود. اما آنچه محرز است من این را با قاطعیت می گویم که در این مجتمع اختلاس کلانی شده و فقط رقم دقیق آن مشخص نیست. البته اسنادی که در دست ماست نشان می دهد رقم سنگینی اختلاس شده است. 
بیش از ۱۰۰ میلیارد تومان است؟
رقم اختلاس بیش از ۲۰۰ میلیارد تومان است اما برخی آقایان می خواهند بگویند رقم ۲ میلیارد تومان بوده و چند مدیر ضعیف را محکوم کنند تا آبها از آسیاب بیفتد، در حالی که ما می خواهیم با دانه درشت های این فساد مالی برخورد شود. 
آیا می دانید این دانه درشت ها که هستند و با کجا در ارتباط هستند؟
دقیق نمی توان کسی را متهم کرد. شاید در وزارت نفت باشند و شاید با مسوولان آنجا در ارتباط باشند. به هر حال سازمان بازرسی پرونده را بررسی کرده و اکنون به قوه قضاییه ارجاع شده و در دست بررسی است. 
اکنون وضعیت پتروشیمی ایلام چگونه است؟
خوشبختانه نزدیک به ۲ ماه است که برای احداث پتروشیمی کارها شروع شده است. سنگ بنای پتروشیمی ایلام خوب زده شد، ولی وسط کار رها شد و الان پتروشیمی ایلام را به بخش خصوصی واگذار کرده اند. 
قرار بود با احداث پتروشیمی ایلام چه مقدار شغل ایجاد شود؟
قرار بود حدود ۲۰۰۰ نفر شغل ایجاد شود. الان نزدیک به ۶۰۰ نفر مشغول به کار شده اند. بعد از این اختلاس تا حدود یک ماه پیش که گزارشی به من دادند و من هنوز برای بازدید به آنجا نرفتم، می گویند کارها خوب پیش می رود. ولی ۳ ماه پیش که به پتروشیمی ایلام رفتم، کارمندها بودند، ولی کاری انجام نمی شد و نیمه تعطیل بود. من تاکید کردم که این پتروشیمی باید کار کند. در وضعیت موجود روزی یک میلیارد تومان بابت سوزاندن آن موادی که از پالایشگاه می آید و می تواند خوراک پتروشیمی بشود، خسارت پرداخت می کنیم. به هر حال این گازی است که فقط می سوزد و تسهیلاتی که به بهانه این مجتمع به صورت ارزی و ریالی گرفتند، بماند. داستان پتروشیمی ایلام واقعا پیچیده است. این مجتمع اول دولتی بود و الان به بخش خصوصی داده اند و بخش خصوصی هم کلی منت می گذارد. در حالی که اصلا این مجتمع را خیلی ارزان خریدند. آقایان منت می گذارند که به منطقه محروم رفته ایم و سرمایه گذاری کرده ایم. ای کاش دولت از روز اول پروژه را تمام می کرد و بعد به بخش خصوصی واگذار می کرد. دولت پتروشیمی ایلام را نیمه تمام به بخش خصوصی داده و الان دچار مشکل شده ایم. 
منظور شما از بخش خصوصی، آقازاده ها هستند یا خبر دارید چه کسانی خریده اند و چرا ارزان خریده اند؟
تا جایی که من خبر دارم، شرکت بازرگانی پتروشیمی و چند شرکت زیر مجموعه سازمان تامین اجتماعی پتروشیمی ایلام را خریده اند که در نهایت دولتی هستند. ولی تحت عنوان بخش خصوصی فعالیت می کنند. حالا نیز بعضا می گویند که قیمت فروش واقعی نبوده است. بماند. 
آیا از قیمت واگذاری خبر دارید؟
خیر. ولی بحث ما این است که این پروژه باید تمام شود و دولت هم باید کمک کند. الان مالکان جدید می خواهند ۲۲۰ میلیون یورو از صندوق توسعه ملی تسهیلات ارزی بگیرند و حدود ۴۰۰ میلیارد تومان هم تسهیلات ریالی می گیرند در حالی که قول داده اند با ۶۰۰ میلیارد تومان کارهای عمرانی تمام شود و کارگاه برای تولید فعال شود. پتروشیمی ایلام لنگ این پول است اما تا الان این اتفاق نیفتاده و دلیلش هم این است که مالکان جدید اقساط قبل را پرداخت نکرده اند. تا امروز حدود ۱۵۰۰ میلیارد تومان و شاید هم یک مقدار بیشتر در پتروشیمی ایلام هزینه شده که از سوی دولت هزینه شده است. 
کار تا چند درصد پیشرفت داشته است؟
آقایانی که در خواست وام کرده اند برای حدود ۵۸ درصد باقیمانده این رقم پول را می خواهند. البته من سوال کردم که چه تضمینی وجود دارد با این وضعیت و مدیریتی که الان هست، این ارز و ریال بیاید و کار تمام شود؟ آیا واقعا تضمینی وجود دارد که با گرفتن این تسهیلات کار تمام و پتروشیمی فعال شود؟ جلسه ای هم با اینها داشتم که گویا حقیقتا می خواهند کار کنند. اما نکته مهم در مورد ایلام این است که در مقوله بیکاری وضعیت ایلام دارای مشکلات فراوانی است. بر مبنای نظریه مرکز آمار ایران، ایلام در بین استان های کشور، بیشترین آمار بیکاری را دارد. به عبارت دیگر بدترین استان کشور به لحاظ بیکاری است. جمعیت استان ایلام حدود ۶۰۰ هزار نفر است و آمارهای غیر رسمی می گوید که از این جمعیت، حدود ۱۰۰ هزار نفر بیکار داریم. یعنی از هر ۶ نفر ایلامی، یک نفر بیکار است. در حالی که استان ایلام استان ثروتمندی است. اکنون حدود ۱۳ درصد منابع گازی مملکت در ایلام است. حدود ۷ درصد منابع نفتی ایران در ایلام قرار دارد. ایلام ۴۲۵ کیلومتر مرز با عراق دارد که می تواند از نظر ترانزیت برای ما مفید باشد. یعنی قابلیتهای لازم از جمله آب و زمین کشاورزی وجود دارد ولی با کمال تاسف این همه بیکار هم داریم و به جرات می گویم وضعیت ایلام بسیار بحرانی است. 
فکر می کنید راهکار چیست و دولت دهم می تواند تا پایان دوره خود، آن طور که رییس جمهور قول داده، مشکل بیکاری را حل کند؟
خیر. دولت شعار زیاد داده و گفته ۲ میلیون و ۵۰۰ هزار شغل ایجاد کرده است. به نظر من ۵۰۰ هزار شغل هم محقق نشده است. وضعیت بیکاری در ایلام و استانهایی مانند ایلام خیلی بدتر از جاهای دیگر است، چون بخش خصوصی ما ضعیف است. بخش دولتی هم که در مناطق محروم سرمایه گذاری نمی کند و بخش خصوصی هم ناتوان است، رغبتی هم نیست که سرمایه گذار به این مناطق بیاید. این در حالی است که وجود ذخایر زیرزمین، قابلیت بالایی برای ایلام است که باعث می شود هم سرمایه گذار خارجی رغبت داشته باشد و هم سرمایه گذار داخلی در حوزه صنعت، کشاورزی و نفت و گاز به ایلام بیاید. به هر حال شاید دولت به اندازه کافی تبلیغ نکرده است. دولت می توانست به مناطقی مثل ایلام توجه بیشتری کند و این کارها را انجام بدهد. اگر تجارت مرزی رونق بگیرد، اشتغال زایی بالایی دارد و تولید هم ایجاد می کند، زیرا بازار عراق برای تولید انگیزه خوبی است. نکته دیگری که می خواهم بگویم، این است که الان در بخش آب استان نیز مشکل داریم. حساب کنید آبی که از ایران به سمت عراق می رود، باید هدفمند شود. حدود ۱۶ سال پیش برای ساخت یک سد در این منطقه کلنگ زنی شده است. حداقل چیزی که من خبر دارم ۴ تا از پروژه سدهای ایلام ۱۶ سال پیش کلنگ زنی شده و در همان حد کلنگ زنی مانده اند. اگر آن سدها را احداث می کردند، هم آب جمع می شد و هم خیلی از مردم برای کشاورزی فعال می شدند و شغل به وجود می آمد. در ایلام آب و زمین زیاد است، فقط باید سد ساخته شود تا مردم کشاورزی کنند. 
الان آب رودخانه های ایلام هرز می رود؟
الان بخش زیادی از آب رودخانه های ایلام به سمت عراق می رود. تصور کنید که رودخانه پرآب هست و قرار هم شده روی آن سد ساخته شود، اما خبری نیست. البته طرح سامانه گرمسیری که از کردستان به سوی کرمانشاه می آید و سیاست دولت است که آب های مرزی را جمع کند، محقق نشده و باز متاسفانه ایلام در محرومیت است. 
برای این موارد کمبود بودجه دارید؟
بخشی از بودجه تامین آب در سامانه گرمسیری دیده شده ولی سدهای ایلام اعتبار ندارند.
آیا در سفرهای استانی مطرح نشده و مربوط به مهر ماندگار نیست؟
خیر. اصلا دولت این سدها را وارد مهر ماندگار نیز نکرده است. آقایان می گویند چون این پروژه ها فقط در حد کلنگ زنی بوده و پیشرفت زیادی نداشته، دولت وارد مهر ماندگار نکرده و پول آن جای دیگری رفته است. 
آیا با توجه به حساسیت منطقه و هدر رفتن آب، در دولت احمدی نژاد برای ساخت سد پیشنهادی شده است؟
خیر. این سدها از زمان آیت الله هاشمی رفسنجانی در دولت سازندگی کلنگ زنی شده و دولت بعدی نسبت به آن توجهی نکرد و الان دولت احمدی نژاد هم توجه نمی کند. البته در مورد سفرهای استانی احمدی نژاد هم مشکل داریم و پروژه های مهر ماندگاری که تعریف شده، آنها هم به جایی نرسیده و مردم ایلام الان هم معترض هستند. همان پروژه هایی که قرار شد از طریق مهر ماندگار تغذیه بشوند، به لحاظ اعتباری مشکل دارند و آنها هم اعتبار ندارند زیرا دولت دهم اعتبار لازم را تخصیص نداده است. در این شرایط نظر ما این است که طرح های سد سازی و توسعه ای دولت سازندگی و اصلاحات که در حد کلنگ زنی بوده، بماند. دولت احمدی نژاد به وعده های خودش عمل کند. 
در بین طرح های مهر ماندگار سفرهای استانی، ساختن سد هم بوده است؟
بله، در طرح مهر ماندگار چند تا از سدهای استان ایلام تعریف شده که متاسفانه کار به جایی نرسید. یک ماه قبل نسبت به روند انجام کار گله مند بودند و الان کارگران را اخراج می کنند زیرا دولت اعلام کرده که دیگر پولی ندارد و مجبور است کارگاه را تعطیل کند. اینها طرح مهر ماندگار ما هستند و دولت هم قول داده به اینها کمک کند، ولی هنوز اعتباری وجود ندارد .
گفت و گو : کورش شرفشاهی