جو بایدن که به ریاست جمهوری انتخاب شد، بسیاری از تحلیل‌گران انتظار داشتند همه چیز به ساعت صفر سال 2017 بازگردد. اما از چهار سال پیش، بسیاری از معادلات جهانی تغییر کرده است. علاوه بر اینکه فشارهای اقتصادی ترامپ بر ایران، امتیازاتی برای آمریکا فراهم کرده که دولت بایدن علاقه‌ای به از دست دادنش ندارد.

جو بایدن که به ریاست جمهوری انتخاب شد، بسیاری از تحلیل‌گران انتظار داشتند همه چیز به ساعت صفر سال 2017 بازگردد. اما از چهار سال پیش، بسیاری از معادلات جهانی تغییر کرده است. علاوه بر اینکه فشارهای اقتصادی ترامپ بر ایران، امتیازاتی برای آمریکا فراهم کرده که دولت بایدن علاقه‌ای به از دست دادنش ندارد. اما چرا جو بایدن علی‌رغم وعده‌هایی که پیش از انتخابات داده بود، هنوز به برجام بازنگشته است؟ آیا اقدامات ایران از این حرکت جلوگیری کرده یا مسائل دیگری وجود دارد؟ سناریوهای مطلوب و ممکن برای مناسبات ایران و آمریکا چه خواهد بود؟ در گفتگوی «مردم سالاری آنلاین» با «علیرضا نامور حقیقی» استاد دانشگاه تورنتو و تحلیل‌گر مسائل سیاسی این پرسشها را در میان گذاشتیم.
 

• بسیاری تصور می‌کردند بازگشت به برجام جزو اقدامات ابتدایی بایدن باشد. اما تا امروز که حدود 2 ماه از حضورش در کاخ سفید گذشته، در این‌باره حتی صحبت هم نکرده است. به نظر شما چرا آمریکا هنوز خارج از برجام به سر می‌برد؟

• چطور باید این اتفاق می‌افتاد؟

• اما در داخل هم اجماعی برای مذاکره مستقیم وجود ندارد.

• از این فضا چه استفاده‌ای می‌توان کرد؟

• سوال این است که چرا آمریکا به برجام بازنمی‌گردد؟ دیپلمات‌های ایالات متحده مدام به بازگشت ایران به تعهداتش اشاره می‌کنند، در حالی که آمریکا از برجام خارج شده است. تبعات این وضعیت چه می‌تواند باشد؟

• نیروهایی که دولت بایدن برای بخش سیاست خارجی خود استفاده کرده، تقریبا همان نیروهای کابینه اوباما هستند. در ابتدا به نظر می‌رسید که سیاست به شکل سابق بازگردد، اما ظاهرا اینطور نیست. به نظر شما چه سناریوهایی در مناسبات دو کشور وجود دارد؟

• ایراد این ایده چیست؟ اگر آمریکا به برجام بازنگردد، چرا با استفاده از این ابزار، او را مجبور به بازگشت نکنیم؟

• در نظرات کارشناسی بحث‌ها بیشتر روی این دو مدل است. به نظر شما سناریوهای دیگری هم وجود دارد؟

• نکته این است که آیا ایالات متحده حاضر است چنین امتیاز بزرگی بدهد؟ چون ذهنیت جامعه در ایران هم بعد از خروج آمریکا از برجام نسبت به تعهدپذیری این کشور منفی شده است.

• به نظر می‌رسد انتخابات پیش رو میدانی برای سنجش سناریوهاست. چقدر انتخابات را در مورد سناریوی انتخابی و پشتوانه اجتماعی آن موثر می‌دانید؟ و وضعیت هر سناریو را در نسبت با مشارکت در انتخابات چطور می‌بینید؟