یکی از پرسشهایی که از زمان وقوع حادثه برای نفتکش ایرانی سانچی منتشر شد این بود که اگر مالک آن ایران بود، پس چرا این نفتکش، پرچم پاناما داشت؟ مروری بر اطلاعات دو جدول می تواند ما را به واقعیت ماجرا نزدیکتر کند.

یکی از پرسشهایی که از زمان وقوع حادثه برای نفتکش ایرانی سانچی منتشر شد این بود که اگر مالک آن ایران بود، پس چرا این نفتکش، پرچم پاناما داشت؟ مروری بر اطلاعات دو جدول می تواند ما را به واقعیت ماجرا نزدیکتر کند.
به گزارش مردم سالاری آنلاین، از زمان بروز تحریمها بر ضد جمهوری اسلامی ایران، محدودیتهایی در تردد ناوگان کشتیرانی ایران در جهان ایجاد شد که اعم از کشتی های اقیانوس پیما و نفتکش ها بود. به همین دلیل کشتی های ایران در کشوری دیگر ثبت می شد و با پرچم آنها تردد می کردند. اما با این وجود، این تنها دلیل تردد نفتکش ایرانی با پرچم پاناما نبود.
آنگونه که دکتر محمد هادی ذاکر حسین دارای دکترای حقوق کیفری بین المللی و مدرس دانشگاه تیلبرگ هلند گفته : نام نفتکش ایرانی سامان بود که با آغاز تحريم ها مجبور به تغيير نام و تغيير پرچم شد تا بتواند نفت ايران را جابجا كند. نامش نيز تغییر کرد و از سامان و سپيد به اسب دريا و سرانجام سانچي تغيير يافت. مدتي پرچم تانزانيا را حمل مي كرد؛ امريكايي ها فهميدند و تانزانيا را تحت فشار قرار دادند. بعد از آن زير پرچم پاناما رفت و از حيث قانون رسمي، ثبت شده اين كشور و در مالكيت آن بود. عرصه كشتي، در صلاحيت دولت صاحب پرچم است. براي همين جعبه سياه سانچي را در حضور پاناما باز می کنند.
استفاده از پرچم مصلحتي امر رايجي است كه پاناما در آن بيشترين سهم را دارد و براي فرار مالياتي و همچنین برای استفاده از شرایط مطلوب ثبت در پاناما، بسیاری از کشورها کشتی های خود را در پاناما ثبت می کنند. بطوریکه بیشتری کشتی های ثبت شده دنیا در این کشور ثبت شده اند که تعدادشان از 8 هزار فراتر می رود.  
کاپیتان محسن بهرامی دریانورد باسابقه هم در این باره می گوید :اصالتاً این نفتکش به‌صورت شرکت Bright Shipping در خارج از کشور ثبت شده؛ مالکیت این کشتی‌ها از نظر مستعمراتی متعلق به شرکت ملی نفتکش نیست اما ما به‌عنوان اداره کننده این کشتی‌ها یا مدیریت کننده این کشتی‌ها هستیم. از آنجایی که این نفتکش در کشور پاناما ثبت شده، می‌بایست با پرچم پاناما تردد کند. کشورهایی در دنیا هستند که با وجود آنکه کشورهای بزرگی نیستند اما در بحث مارکتینگ حمل‌ونقل دریایی در دنیا مطرح هستند، از جمله این کشورها می‌توان به لیبریا، قبرس، مالت و پاناما اشاره کرد که اگر پرچم این کشورها به‌روی کشتی یا نفتکش نصب باشد، به‌معنای این است که آن کشتی یا نفتکش در این کشورها ثبت شده و قوانین و استانداردهای راحت‌تری برای مدیریت کنندگان این کشتی‌ها و نفتکش‌ها دارند. علاوه بر راحتی کار برای اداره کنندگان نفتکش‌ها و کشتی‌هایی که تحت پرچم این کشورها هستند، به‌دلیل فعال بودن این کشورها در بحث مارکتینگ حمل‌ونقل دریایی، ثبت نفتکش‌ها و کشتی‌ها در این کشورها، هزینه‌های کمتر و توجیه اقتصادی بیشتری برای مالکان و اداره کنندگان کشتی‌ها و نفتکش‌ها به‌دنبال دارد.
به گفته وی در مجموع 70 تا 80 درصد تناژ کشتی‌های بزرگ و اقیانوس‌پیما در این کشورها ثبت شده است. این موضوع در تمامی جهان مطرح است و تنها مربوط به ایران نیست. این نیست که فقط نفتکش‌های ایرانی با پرچم کشورهای این‌چنینی تردد کنند، بلکه کشورهای مختلف آسیایی و اروپایی اقدام به این کار می‌کنند، مثلاً کشوری چون انگلستان بخش اعظمی از کشتی‌های خود را در مناطق آزاد خود یا دیگر کشورها به ثبت رسانده است، مثلاً در برخی کشورها چون انگلستان قوانینی وجود داشت که اگر کشتی در این کشور به ثبت برسد، باید فرمانده و سرمهندس آن ملّیت انگلیسی داشته باشند و با توجه به اینکه دریانوردان انگلیسی نسبت به ناوگان این کشور کم بودند، این گونه قوانین مشکلاتی را برای کشتی‌هایی که در انگلستان ثبت شده بود به‌وجود آورد، اما برای کشتی‌هایی که در کشورهایی چون پاناما ثبت می‌شوند، این قبیل قوانین دست‌وپاگیر وجود ندارد. در حال حاضر نفتکش‌ها و کشتی‌هایی که در کشور پاناما ثبت شده‌اند و با پرچم این کشور تردد می‌کنند از نظر تناژ، با چند کشور اروپایی برابری می‌کند و مربوط به کشورهای مختلف آسیایی و اروپایی هستند.
شاید مروری بر جدول های ذیل بتواند اطلاعات کاملتری در این زمینه در اختیارتان قرار دهد. جدول یک نشان می دهد تعداد زیادی از کشتی های جهان با پرچم کشورهایی همچون پاناما، لیبریا و جزایر مارشال تردد می کنند. در جدول دوم هم مشخص شده که نزدیک به 70 درصد کشتی های ایران هم اکنون با پرچم ایران تردد می کنند. این درصد برای بسیاری از کشورهای جهان کمتر از ایران است.
روی لینک تصاویر بزرگ کلیک کنید تا جداول را همراه با توضیحات ببینید: