سود تسهیلات مسکن را فرصت‌طلبان می‌برند

در حالی که دولت با دخالت گسترده و موثر در بازار ارز و طلا توانسته تاکنون این دو بازار را از حالت بحرانی خارج کند، اما بازار مسکن روند معکوسی را تجربه می‌کند و شواهد حاکی از این است که حباب شکل گرفته در این بازار باعث فراری دادن مشتریان مسکن شده است. حالا حتی این احتمال وجود دارد که در کلان‌شهرها نرخ اجاره‌بها افزایش تصاعدی را تجربه کند یا بخش مسکن دوباره وارد رکود شود.
به گزارش مردم سالاری آنلاین، دخالت موثر دولت در بازار ارز و خارج ساختن معاملات فیزیکی ارز از صرافی‌ها باعث شد تا با مهار سوداگری و سفته‌بازی ارزی، خطراتی که بحران ارزی گسترده می‌توانست به همراه داشته باشد، در محدوده قابل کنترل قرار گیرد. در صورتی دولت سیاست تک‌نرخی کردن ارز را پیش نمی‌گرفت، خروج آمریکا از برجام می‌توانست التهابات بازار ارز ایران را بیشتر کرده و ضربات شدیدتری را به اقتصاد کشور وارد سازد.
در بازار طلا نیز پیش‌فروش سکه توسط بانک مرکزی باعث شد تا بخشی از نقدینگی‌های خُرد موجود در بازار که می‌توانستند اثرات مخربی داشته باشند، جذب شبکه بانکی کشور شوند. با مهار نسبی این نقدینگی سرگردان، قیمت سکه اکنون به کانال 1 میلیون و 900 هزار تومانی وارد شده که در صورت ادامه‌دار بودن، تحول مثبتی محسوب می‌شود.
 
روند معکوس در بازار مسکن
در حالی که اقدامات و مداخلات دولت در بازارهای ارز و طلا، سیگنال‌هایی برای کاهش قیمت است، افزایش هرگونه تسهیلات مسکن به طرز عجیب و غریبی باعث افزایش قیمت مسکن می‌شود! این پارادوکس در هیچ بازار دیگری وجود ندارد. در واقع دولت میزان تسهیلات خرید مسکن را افزایش می‌دهد یا نرخ سود این تسهیلات را کاهش می‌دهد تا قدرت خرید مشتریان افزایش یابد. اما هر وقت که این کار از سوی دولت صورت می‌گیرد، فروشندگان مسکن نرخ‌ها را به صورت تصنعی بالا می‌برند و این امر باعث می‌شود تا قدرت خرید مشتریان دوباره کاهش یابد.
طبق آخرین گزارش تحولات بازار مسکن شهر تهران که توسط بانک مرکزی منتشر شده است، در فروردین امسال متوسط قیمت هر متر زیربنای مسکونی در تهران 5 میلیون و 530 هزار تومان بوده که نسبت به فرودین سال 96، رشد 29.5 درصدی را نشان می‌دهد. این افزایش با هیچ منطقی سازوگار نیست و دولت هرچقدر تسهیلات را افزایش دهد یا نرخ سود تسهیلات مسکن را کاهش دهد قادر به مهار این افزایش قیمت نخواهد بود. طبق آمار بانک مرکزی، در منطقه 5 تهران قیمت مسکن در فروردین 97 نسبت به فرودین 96، 46.7 درصد افزایش یافته است. طبیعی است که این میزان از افزایش باعث خواهد شد که مشتریان یک بار دیگر از بازار فراری داده شوند و رکود به بخش مسکن بازگردد.
 
رونق کم‌عمر در بازار مسکن؟
در مجموع، در سال 96 تعداد معاملات آپارتمان‌های مسکونی تهران به ۱۸۱.۲ هزار واحد مسکونی رسید که در مقایسه با سال 95، ۱۱.۸ درصد افزایش نشان می‌دهد. این افزایش معاملات عمدتاً در نیمه دوم سال 96 صورت گرفت و بسیاری از کارشناسان عنوان کردند که بالاخره پس از 4 سال بازار مسکن از رکود خارج شده است. اما افزایش شدید قیمت و شکل‌گیری حباب در بخش مسکن باعث شد تا در اسفندماه 96 تعداد معاملات رشد چندانی نداشته باشد. در اسفند سال گذشته، تعداد معاملات آپارتمان‌های مسکونی شهر تهران به ۱۲.۳ هزار واحد رسید که نسبت به اسفند 95، تنها افزایش نیم درصدی را نشان می‌داد!
در فرودین امسال وضعیت از اسفند هم بدتر شد. در ماه گذشته، تعداد معاملات آپارتمان‌های مسکونی شهران تهران به 5 هزار واحد رسید که نسبت به اسفند 96 کاهش 60 درصدی و نسبت به فرودین 96 کاهش 6.3 درصدی را نشان می‌دهد. گزارش‌های میدانی نشان می‌دهد که در حال حاضر در برخی از مناطق تهران، فروشندگان واحدهای آپارتمانی خود را با قیمتی چند میلیون بالاتر از قیمت میانگینِ منطقه، ارائه می‌دهند که این امر باعث شده تا مشتریان قید خرید مسکن را بزنند.
 
دولت بی‌اعتقاد به کنترل نرخ مسکن
حباب بازار مسکن در حالی این بازار را مجدداً وارد رکورد می‌کند که دولت از یک‌سو اعتقاد به ارائه تسهیلات برای خرید مسکن دارد و از سوی دیگر اعتقاد به کنترل قیمت‌های مسکن ندارد! این یک تناقض در سیاست‌گذاری است، چرا که با این سیاست، تمام منابعی که در قالب تسهیلات خرید مسکن ارائه خواهد شد به هدر خواهد رفت و سود آن را کسانی خواهند برد که قیمت‌ املاک‌شان را بدون هیچ دلیل اقتصادی و صرفاً به صورت تصنعی بالا می‌برند.
امروز علی چگینی، مدیرکل دفتربرنامه‌ریزی و اقتصاد مسکن وزارت راه و شهرسازی در جمع خبرنگاران گفته است: «ورود به کنترل قیمت مسکن همیشه مفید نخواهد بود چون در کوتاه مدت ممکن است اثر مثبت داشته باشد ولی سبب می شود که در بلندمدت هیچ تولید کننده‌ای وارد بازار مسکن نشود. کنترل قیمت‌ها به فرآیند تولید مسکن لطمه زده و سبب می‌شود شدت افزایش قیمت در سال‌های بعد بیشتر شود. این تجربه در دنیا شکست خورده است».
مشخص نیست اگر دولت به این نظریه اعتقاد دارد چرا اصلاً در بازار مسکن دخالت کرده و تسهیلات خرید مسکن اعطاء می‌کند. اعطای تسهیلات زمانی می‌تواند موثر باشد که نرخ خرید و فروش مسکن و اجراه بها نیز کنترل شود در غیر این‌صورت دود این سیاست به چشم خریداران واقعی مسکن می‌رود، سود مقطعی‌اش را برخی از فروشندگان فرصت‌طلب می‌برند و بازار مسکن نیز در میان‌مدت به دلیل تقاضای ناکافی به رکود می‌رود.