«يک بار ديگر- و شايد براي آخرين بار- خود را در معرض آراي شما مردم بزرگوار ميگذارم»؛ این فراز از بیانیه ای که آیت الله هاشمی رفسنجانی در اول اسفند 1394 منتشر کرد ، شاید در آن روز چندان توجهی را برنیانگیخت اما پس از درگذشت او در دی ماه 1395 ، بازخوانی اش می تواند بازگو کننده بخشهایی از دیدگاه ، منش و واقع نگری ای باشد که هاشمی را به شخصیتی ممتاز و بی نظیر در عرصه سیاست کشورمان بدل کرد .
حضور هاشمی رفسنجانی در انتخابات، به اندازه ای بود که می توان با قاطعیت گفت هیج کس مانند او جرات نداشت در مقاطع مختلف تاریخ چهل ساله جمهوری اسلامی، خود را در معرض رای مردم قرار دهد و علی رغم ناملایماتی که به شکل های مختلف دید، تا آخرین سال حیاتش نیز از کاندیدا شدن و قضاوت مردم نترسید. این شاید مهمترین ویژگی هاشمی بود که در کمتر شخصیت سیاسی ایران – چه اصولگرا و چه اصلاح طلب – وجود دارد. هاشمی در نخست دوره مجلس شورای اسلامی از تهران کاندیدا شد و به ریاست مجلس رسید. او سه دوره با رای مستقیم و قاطع مردم، نمانیده تهران و رئیس مجلس بود. در سال 1368 در انتخابات ریاست جمهوری کاندیدا شد و رئیس جمهور شد. بار دیگر مردم در سال 1372 به ریاست جمهور یاو رای دادند. در سال 1379 کاندیدای مجلس از تهران شد و رای نیاورد؛ اما در سال 1384 بار دیگر کاندیدای ریاست جمهوری شد و داستان چنان شد که در دور دوم احمدی نژاد رئیس جمهور شود. در سال 1392 بار دیگر کاندیدای ریاست جمهوری شد و این بار شورای نگهبان ترجیح داد که صلاحیت او را تائید نکند تا کار به جای دیگری نکشد! با این همه شرکت وی در انتخابات اسفند 1394 از نوعی دیگر بود. شرکت در انتخاباتی که تخریب در آن از همیشه بیشتر بود، برای هاشمی سخت نبود، او با صدور بیانیه ای در این انتخابات شرکت کرد تا در آزمون آخر عمر خویش شرکت کند و نتیجه ای بگیرد که در تاریخ بماند.
زمانی که مرحوم هاشمی این بیانیه را صادر کرد، روزهای تبلیغات برای دو انتخابات مجلس خبرگان و مجلس شورای اسلامی بود و طبق معمول تخریبها آغاز شده بود ؛ فهرستی که هاشمی برای مجلس خبرگان منتشر کرده بود از سوی رقبا «انگلیسی» نامیده می شد و تمام توان تبلیغاتی رقیب صرف جا انداختن این عنوان بود؛ در عوض هاشمی چه کرد ؟! بیانیه هاشمی مهمترین اقدامی بود که هاشمی در مقابل این رفتار ناجوانمردانه بود ، بیانیه ای که در آن هاشمی ، پیش بینی کرد که این بار ، شاید آخرین حضور او در انتخابات باشد : « با توکل بر خداي لايزال، اعتقاد به مباني اسلام، تأکيد بر اصول اسلامي، تعاليم اهلبيت(ع) و با اعتماد کامل به صداقت انتخاب افکار عمومي، پس از سالها مسئوليتهاي انتخابي و انتصابي، يک بار ديگر- و شايد براي آخرين بار- خود را در معرض آراي شما مردم بزرگوار ميگذارم تا هم، وزن عملکرد و هم ميزان درستي و نادرستي مواضع خود را در ترازوي انديشههاي عام بسنجم و هم اگر رأي لازم و قانوني را براي ورود به مجلس خبرگان رهبري به دست آوردم، براساس تکاليفي که قانون اساسي به صراحت از نمايندگان اين مجلس خواسته، انجام وظيفه کنم ».
اما علاوه بر این پیش بینی شگرف ، هاشمی یک هفته پیش از برگزاری انتخابات ، درستی و نادرستی مواضع خویش را (و به تبع آن درستی و نادرستی مخالفانش را) به ترازوی اندیشه های عامه مردم واگذار کرد تا از طرفی نشان دهد تا چه اندازه به نظر مردم احترام می گذارد و از طرف دیگر ، پاسخ «انگلیسی » نامیدن لیست انتخاباتی اش را به مردم واگذار کند . هاشمی علاوه بر آن تاکید کرده بود که در مجلس خبرگان می خواهد تکلیفی که قانون اساسی از نمایندگان این مجلس خواسته به انجام برساند.
یک هفته پس از این بیانیه ، در هفتم اسفند ماه مردم پای صندوق های رای حاضر شدند ؛ هاشمی رفسنجانی به عنوان اولین منتخب مردم تهران به مجلس خبرگان راه یافت ، در حالی که آرایش به تنهایی بیش از آرای محمد یزدی و مصباح یزدی بود. به این ترتیب همانطور که هاشمی پیش بینی کرده بود ؛ رای مردم به مخالفان او هم محبوبیت هاشمی رانشان داد و هم باور مردم را به «انگلیسی» نامیدن لیست هاشمی ؛ اما بدون شک آنچه برای هاشمی مهم بود ، چیز دیگری بود ؛ اینکه آیت الله در آخرین سال حیاتش ، «میزان درستی و نادرستی مواضع خود را در ترازوی اندیشه های عام » سنجیده و به درستی آن اطمینان یافته بود . و چه سعادتی بالاتر از این برای یک سیاستمدار بزرگ؟!
گزارش:محمدحسین روانبخش